استان هرمزگان در جنوب کشور، از سواحل دریای عمان تا سواحل خلیج فارس را شامل شده و در شمال تنگه حیاتی و مهم هرمز قرار دارد. مرکز این استان جنوبی شهرستان بندرعباس است. هرمزگان استان جزیره های مهم و مشهور ایران است.
امروز قصد گفتن از استانی است که صفای خورشید، دل مردمانش را نیز با مهربانی زینت داده است. بنابراین آذوقه صداقت را از محفظه طلایی سفر در ایران، رندانه برداشته و راز میگشاییم. آنگاه بازیگران نخست این پرده اسرار، بیشک رخسار نیلگون دریاها و کوههای سر به آسمان کشیده استان هستند. اما جای تعجب نیست که در شکوه جاذبههای بکر و اعجابانگیز آفرینش هرمزگان، سرمستانه به تماشا و تحسین میپردازید. حتی عطر مسالمت و شفافیت دوستی با تلفیق و اعتبار نژادهای گوناگون، در این تکه شوقآفرین زمین طراوت میآفریند. بنابراین در این برهه که شوق سخن ما را درگیر خود نموده، شما هم همراهانی به تمام باشید.
گذر به دیار دانستنیهای استان هرمزگان
پرواز پرنده سخن را با نوک زرین قلم، نشانه میگیریم و شوق پرواز را در معرفی استان هرمزگان آرامش میبخشیم. سپس از مرکز استان، سخن گفته و شهرستانهای هرمزگان را برمیشماریم. آنگاه چه شیرین خواهد بود که از جاهای دیدنی، ادبیات بومی و پیشینه استان نیز، نقاب برکشیم. حالا نوبت گفتن، از زبان و گویشهای هرمزگان، مقوله نژاد و حتی اقلیم آن است. اما باید از رسوم، پوشش جانوری، رویش گیاهان، مذهب، مساحت، موقعیت، صنایعدستی، موسیقی و غذاهای استان هرمزگان نیز بگوییم. حالا بهتر است که دامنه سخن را، به دیار شادی مراسم عروسی، لباسهای سنتی و مشاغل گوناگون هرمزگان نیز برسانیم. سپس از نقشه استان هرمزگان، نامهای قدیمی، پوشاک سنتی و سواحل آن نیز خواهیم گفت. بنابراین در نگارش بیپیرایه مطالب، بهتر است یاوری حقیقی باشید تا گردونه قلم به سبکبالی بخرامد.
شناختی از استان هرمزگان
استان هرمزگان در مجاورت کهنترین دریاها، گسترهاش را پهن کرده و به قدمت چند هزار سالهاش مفتخر است. استان هرمزگان که به کوههای بلندی مینازد که در تابعیت از زاگرس، قد برافراشتهاند و مرز آبی و خشکی نمیشناسند. اما همین کوهها سرانجام در درون آبهای خلیج فارس، سر تسلیم فرود میآورند. آنگاه با کاستن از بلندای خود، در قالب تپههای ماهوری یا به هم پیوسته آهکی، گچی و شنی تجلی میکنند. همچنین تابلوی رنگین هستی، با قلم ظریف طبیعت در جزایر استان نقش مییابد و کارتپستالی زیبا را در سواحل هیجانانگیزش میتوان تجسم کرد. در استان هرمزگان صفحات کتاب زمخت و گاه تلخ تاریخ را، در قلعههای پرتغالیها و دیگر آثار باستانی مشاهده کنید. حتی در هوای پاک استان هرمزگان، لذت تنفس عمیق را به خود وعده دهید. اما بدانید استان هرمزگان است و هنر صید و صیادی که هرگز نمیشود، از آن غفلت ورزید.
مساحت، جمعیت و موقعیت جغرافیایی هرمزگان (HORMOZGAN)
استان هرمزگان زیبا را در وسعتی تقریباً معادل ۷۰.۶۹۷ کیلومترمربع، مشاهده میکنید. همچنین بدانید استان هرمزگان از نظر مختصات جغرافیایی بین ۲۵ درجه و ۲۴ دقیقه تا ۲۸ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی از خط استوا قرار گرفته است. اما از نظر طول شرقی، به مختصات ۵۲ درجه و ۴۴ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۱۵ دقیقه واقع میباشد. راستی این استان پربرکت، از نواحی شمال و شمال شرقی با استان مرتفع کرمان همسایه است. آنگاه خلیجفارس دوستداشتنی و دریای عمان، در جنوب آن قرار دارند. در بخش شرقی نیز، سیستان و بلوچستان یکی از پهناورترین استانها همسایه هرمزگان است. همچنین استان فارس با تختجمشید پرآوازه و استان بوشهر، با نخلستانهای پربار در قسمت شمال غربی و غرب واقع هستند. اما بر اساس آخرین سرشماری، در سال ۱۳۹۵ میزان جمعیت استان هرمزگان را معادل یک ۱.۷۷۶.۴۱۵ نفر برآورد کردهاند.
وجهتسمیه نام هرمزگان
برخی با توجه به اهمیت بینالمللی تنگه هلالی شکل و راهبردی هرمز که جنبه حیاتی آن در عبور و مرور واضح است، هرمزگان را از نام این تنگه میدانند. اما در مواردی نیز اعتقاد بر این است که هرمزگان، شامل دو جزء است. جزء اول یعنی هُرمُز، از اختصار نام «اهورا مزدا» گرفته شده است. همچنین یکی از معانی پسوند «گان» را، در مکان و جا میتوان دانست. بنابراین «سرزمین خدا» میتواند، در تفسیری بر هرمزگان معنا یابد. راستی بهتر است نظر دیگری را هم، در وجهتسمیه نام هرمزگان بشنوید. در این زمینه از نوشتن نام درست هرمز، بهصورت «هرموز» استفاده میشود. سپس میگویند که جزء نخست، یعنی هور یا خور در فرهنگ فارسی معنای (خلیج، لنگرگاه) را دربردارد. جزء دوم نیز به معنای موز، میوه شناخته شده میباشد. درعینحال بهواسطه اسناد تاریخی گفته میشود، مکان اصلی هرمز ناحیهای در مجاورت میناب کنونی بوده است.
زبان و گویش های هرمزگان و مذهب
در رابطه با زبان مردم استان هرمزگان، باید بگوییم که از گویش هرمزگانی برای تکلم استفاده میکنند. البته بدانید گویش بندری، درواقع نوعی از زیرشاخههای زبان فارسی دری و متشکل از لهجههای مختلف است. همچنین آن را در تلفیقی از ورود زبانهای دیگر منطقه، البته با حفظ ویژگیهای زبان فارسی باید دانست. این گویش هرمزگانی تحتالشعاع ارتباطات تجاری، مهاجرت اقوام و … قرار گرفته و از زبانهای عربی، هندی و حتی واژگان اروپایی نیز برخوردار است. حتی در نواحی غربی، نواحی روستایی جوانب دریا و جزایر ایرانی خلیج فارس میتوان، زبان عربی را در گفتگوها دید. همچنین زبان بلوچی نیز ، در نواحی شرقی دیده میشود. درعینحال بدانید از لحاظ دین جماعت استان هرمزگان، پیرو دین اسلام و اغلب از نظر مذهب شیعه هستند. جماعت سنی استان نیز، بیشتر تابع مذهب شافعی و بخشی از سنی مذهبان نیز دارای مذهب حنفی میباشند.
نژاد مردم در استان هرمزگان
استان هرمزگان را مکانی جهت تجمیع، تعامل فرهنگ و زندگی اقوام مختلف میتوان دید. آنجا که افراد فارس و بلوچ از دیرباز در کنار هم در جزیرهها و سواحل این استان با آرامش زندگی میکنند. حتی در این رابطه آمیختگی، نژادهای دیگری چون اقوام عرب و سیاهپوستان را نیز پذیرفتند. البته در این استان افراد لر، لاریها، و دیگر قومیتها نیز، سکونت دارند و زندگی میکنند. راستی مکرانیها را نیز، در استان هرمزگان مشاهده میکنند که تلفیقی از نژاد آسوری، هندو، افغان و سیاهپوست هستند. همچنین میتوانید از زندگی افراد ایرانی که دارای نژاد افریقایی نیز هستند، در استان هرمزگان سراغ بیابید.
کمی بدانید از پیشینه استان هرمزگان
از خلیجفارس که بخواهیم بگوییم، آنگاه تاریخی از استان هرمزگان نیز در آن نقش مییابد. حتی نشان از اقوامی کهن، در سواحل خلیجفارس و بیابانهای جنوبی و غربی ایران مییابیم. البته میتوان به مدارکی از سفر در دریا و دریانوردی، مربوط به بابلیان در سدههای هفتم پیش از میلاد در خلیج فارس اشاره کرد. استان هرمزگان و ازجمله جزایر آن از هزاره سوم قبل از میلاد، قرنها بهوسیله حکومت ایلامیان اداره میشد. حتی یکراه ارتباطی برای تجارت و بازرگانی با هند غربی و دره نیل نیز، محسوب میشد. همچنین دوران حکومت هخامنشیان، دوره سازندگی و خرمی این مناطق بوده است. حتی این روند، استان را نیز بهعنوان یک مرکز بازرگانی دوره ساسانیان تبدیل نمود. البته با حمله مغول، مردم بندر هرمز به جزیره «زرون» پناهنده شدند. سپس تسلط پرتغالیها، بر تنگه هرمز و اسارت و استعمار به مدت ۱۱۸ سال ادامه یافت.
بازهم از تاریخچه هرمزگان
آنگاه شاهعباس صفوی توانست به کمک سردار دلاور خود امامقلیخان و یاری قوای انگلیس، استعمار پرتغال را از بین ببرد. اما در پایان دوره صفویان هلند، قشم را مورد تهاجم قرار داد. حتی به ارسال کشتیهای جنگی، به بندرعباس و تنگه هرمز اقدام نمود. سپس قشم را، تصرف کرده و از گلولهباران بندرعباس نیز دریغ نکردند. آنان برای دسترسی افزونتر به خلیج فارس، مرکز بازرگانی خود را در نزدیکی جزیره خارک مستقر کردند.
سرانجام در ۱۷۶۵ میلادی توسط میر مهنا، امیر بندر ریگ و خارک، هلندیها نیز به بیرون رانده شدند. البته در این میان دولت انگلیس، تدبیر استعماری خود را در قبال ایران حاکم نمود. همچنین بدانید استان هرمزگان، با توجه به دسترسی آسان به خلیجفارس از ارزش بالایی برخوردار است. همینطور بنا بر اهمیت تنگه هرمز در سال ۱۳۵۵ «نام استان ساحلی، بنادر، جزایر خلیجفارس و دریای عمان به استان هرمزگان تغییر یافت»
آداب و رسوم استان هرمزگان
اگر با مردم هرمزگان آشنا شوید، آنان را بسیار بامحبت، رئوف و باعاطفه خواهید دید. راستی از خود پرسیدهاید، این مهربانی و سرشت دلپذیر هرمزگانیها ناشی از چه میباشد؟
آنان در تمامی عمر با افراد و دریانوردان ملل گوناگون، رفتوآمد داشتهاند. بهاینعلت میتوان صفای مهماننوازی را، در افراد استان هرمزگان متبلور دید. اما باید دانست دل هرمزگانیها نظیر دریایی که تمامی عمر بر آن دریانوردی کردند، وسعت دارد. اما از مراسم زنبیلگردانی که در مورد کودکانی است که اغلب تا هیجده ماهگی راه نمیروند، شروع میکنیم. آنگاه مادران در وقت شب، کودک را درون پیش یا همان زنبیل قرار میدهند. همچنین زنبیل را به دست کودکان دیگر با قلبهای پاکشان میسپارند. اما کودکان، طفل داخل پیش را، به درِ هفت خانه میبرند. صاحبان خانه برای سلامتی کودک با اهدای شیرینی یا شکلات، دعا میکنند. از دیگر رسوم استان هرمزگان، به برگزاری مراسم زار اشاره میکنیم.
رسومات هرمزگان
مراسم زار برای رهایی افرادی که جن روح آنان را تسخیر میکند، توسط بابا زار یا ماما زار انجام میشود. همچنین بدانید موسیقی مخصوصی در این مراسم اجرا میشود و این افراد جنزده را، «اهل هوا» مینامند. البته برای رفع خشکسالی و آمدن باران نیز، مراسم قبله دعا برپا میگردد. مراسم روز دمور «ruze damur» در شهر رودان استان هرمزگان که به «رودکان» برای رودهای فراونش شهرت دارد، دیده میشود. در این رسم افراد فامیل به همراه کودکان، به نخلستانهای اطراف میروند و تابی به نام دمور برپا میکنند. همچنین بهرسم صید گشا که با کمبود ماهی، نزد ناخدایان لنجهای صیادی معروف است، نیز اشاره کنیم. حتی باید از مراسم گمگم سحری نیز که جهت اطلاع مردم از نوش جان کردن سحری در ماه مبارک رمضان است، بگوییم. همچنین از مراسم نوروز، چهارشنبهسوری، روز سفره اموات و … نیز میتوان در استان هرمزگان نام برد.
عروسی در استان هرمزگان
رسومات خاص و شادیآور ازدواج از انتخاب دختر، بر اساس شرایط موردپسند خانواده داماد شروع میشود. سپس خانواده داماد بهعنوان نشان، هدیهای تقدیم میکنند که دست کولی نامیده میشود. حالا موقعی است که دختر باید به چهره خود برقع خاصی را، مبنی برداشتن نامزد بزند. البته بنا بر وسع مالی داماد، جشن در زمان ۳ یا ۷ روز برگزار میگردد. جالب است بدانید که هزینه مراسم عروسی، لباسها و لوازم ضروری عروس نیز، بر عهده داماد است. راستی مخارج تهیه حجله بر عهده پدر عروس است که اغلب از مهریهای که نقد دریافت کرده، تأمین میشود. حتی تهیه مسکن و وسایل زندگی نیز، در عروسی استان هرمزگان با داماد است. همچنین دریکی از سه روزی که عروس محفل و جشن زنانه دارد، مراسم حنابندان برگزار میگردد. راستی بگذارید به مراسم سنتی حنابندان که با نقش و نگارهای زیبا، بر دستها و پاهای عروس حنا میبندند، نیز اشارهکنیم.
رسوم عروسی در هرمزگان
همچنین یکی دو روزی هم جشنهایی، بهصرف ناهار در خانه داماد برگزار میشود. سرانجام در شبی که داماد به حجله میرود، مولودیخوانی برگزار میشود. حجله به زیباترین شکل، توسط آیینههای کوچک و بزرگ، گلدانهای پر از نقشهای زیبا، پارچهها و زیورآلات طلایی تزئین میگردد. البته وسایل آذین بستن حجله، اغلب بهصورت امانتی از همسایهها گرفته میشود. سپس داماد را به حجله دعوت و زنان با اشعار شاد، عروس را نیز به حجله هدایت میکنند. این زمان داماد، دست عروس را میگیرد و سپس دو رکعت نماز به نیت نماز مراد میخواند. این بار مشاطه، زنی که کارهای خانه عروس را انجام میدهد، انگشتان شست پای زوج را بر هم قرار داده و با گلاب شستشو میدهد. آنگاه با نزدیک نمودن سر عروس و داماد، همگان اقدام به ترک اتاق مینمایند. سپس داماد بعد از طی یک هفته، برای فعالیتهای کاری و روزمره از حجله خارج میشود.
مرکز استان هرمزگان
بیشک میدانید که مرکز استان هرمزگان، شهر زیبا و دلانگیز بندرعباس است که آن را در شمال تنگه هرمز مییابید. شهر بندرعباس به دستور شاهعباس اول صفوی، ساخته شد و حتی او این شهر بندری را به نام خود نامید. بندرعباس به گمبرون نیز، شناخته میشد و شاهعباس اول در پیشرفت و آبادانی آن بسیار کوشید. جالب است بدانید گمبرون، از ریشهای زرتشتی و سابقه کهن این شهر حکایت میکند. همچنین باید این بندر را یکی از بااهمیتترین مراکز بازرگانی و استراتژیکی، در کنار خلیجفارس دانست. درعینحال در شمال بندرعباس، شهرستان حاجیآباد را با قلعه ورودی شهر مشاهده مینمایید. همچنین در شرق آن، شهرستانهای میناب و رودان دیده میشوند. اما در غرب بندرعباس مروارید یا عروس خلیجفارس، بندرلنگه با تاریخچهای تابان به چشم میآید. آنگاه در جنوب نیز با خلیج همیشه فارس و جزیره پرآوازه قشم، همسایگی دارد. بنابراین باید بندرعباس را، بهعنوان بزرگترین بندر ایران بشناسید.
بندرعباس مرکز استان هرمزگان
راستی حیف است که از غروب هیجانانگیز شهر بندرعباس، غافل شد و از این جذابیت خیرهکننده نگفت. همچنین بدانید فرودگاه شهر در سطح بینالمللی بوده و جزء انجمن حملونقل هوایی یا ALTA میباشد. البته باید دانست وسایل تردد در سطح شهر غیر از وسیله شخصی، تاکسی و اتوبوس نیز میباشد. اما بدانید توان بسیار در جهت تاریخی، طبیعی، گسترش تبادلات فرهنگی و دیگر موارد از بندرعباس، شهری گردشگری میسازد. البته حجم وسیع ترانزیت کالا و مراکز عمده تجاری نیز، بر اعتبار این بندر میافزاید.
بنابراین بندرعباس قطبی در گردشگری، محسوب شده و در اقتصاد ملی کشور تأثیری مثبت دارد. همچنین از جاذبههای زیبا و موردتوجه توریستی در بندرعباس میتوان، به موزه محبوب مردمشناسی اشاره کرد. این موزه در فضای تاریخی برکههای باران، مزین به گنبدهای خوشنما قرارگرفته است. برکههای باران که از پنج آبانبار درگذر تاریخ این بندر، نقلقول میکند و خود جایگاهی در گردشگری دارد.
شهرستان های استان هرمزگان
بدانید که با توجه به نقشه استان هرمزگان، نشان از سیزده شهرستان در آن میبینیم. بنابراین از شهرستان «ابوموسی» که درگذشته به نام «بوموسی» شناخته میشد، شروع مینماییم. البته مرکز و تنها شهر آن را ابوموسی، تشکیل میدهد و آبهای شفاف ساحلی آن تماشایی است. حتی میتوان ماهیان رنگارنگ اکواریمی، را در کنار تنوع جانوری دیگر و مرجانها در آبهای زلال آن دید. راستی در غرب استان هرمزگان، با شهرستان « بستک» مواجه خواهیم شد. شهرستانی که در کوهستانها، جا خوش نموده و از قدمت تاریخی بسیاری برخوردار است. شهر بستک مرکز این شهرستان بوده و مراتع در آن، برای برداشت علوفه زیاد است. اما در نقشه استان هرمزگان باید به شهرستان «بشاگرد» به مرکزیت سردشت نیز، اشاره کنیم. البته «بندرعباس» نیز، شهرستانی است که بهعنوان مرکز استان هرمزگان شناخته میشود. این شهرستان ساحلی، همواره درگذر تاریخ مورد تهاجم بیگانگان قرار داشت.
دیگر شهرستانهای استان هرمزگان
حالا از شهرستان بسیار کهن «بندرلنگه» که مرکز آن بندرلنگه، است، نیز باید گفت. البته باید بندرلنگه را، یکی از بنادر بااهمیت خلیجفارس دانست. اما نوبت به شهرستان «پارسیان»، به مرکز شهر پارسیان میرسد. این نواحی را با درههای متعددی که سیلزار و یا بستری برای رودخانه فصلی و موقت هستند، میبینید. اما در نقشه استان هرمزگان دیدگانتان به شهرستان «جاسک» نیز که در ایام کهن یکی از مراکز اصلی آیین میترا بود، برمیخورَد. همچنین نقش این بندر را، در تجارت و بازرگانی دریایی پررونق میبینیم. البته در شمال استان هرمزگان، شهرستان «حاجیآباد» با مناطقی بکر و سرسبز مشاهده میشود. حاجیآباد شهرستانی است با باغهای دلپذیر انبه و خرمای معروف پیارم که به دلیل کیفیت، مرغوب شناخته میشود. راستی باید از شهرستان «خمیر» نیز، گفت. شهر بندر خمیر، مرکز این شهرستان بوده و ازنظر معادن متعدد سیمان و گوگرد حائز اهمیت میباشد.
بازهم در مورد شهرستانهای استان هرمزگان
در شرق استان هرمزگان، شهرستان رودان را به مرکزیت شهر «رودان» یا ( دهبارز) میبینیم. جالب است بدانید زیستگاه مهم گونه کمیاب خرس سیاه آسیایی، در هرمزگان و در منطقه رودان دیده میشود. البته با شهرستان «سیریک» در کرانههای دریای عمان، مواجه خواهید شد. اما بدانید از سواحل زیبای سیریک با شنهای سفید و ماسههای نقرهای که دنیای آرامش و لذت را برای گردشگران این نقطه توریستی در پی دارد. حالا باید سخن را به شهرستان «قشم» بکشانیم که در نزدیکترین فاصله دریایی، از مرکز استان قرار دارد. اما به علت موقعیت سوقالجیشی و طبیعت زیبا و بکر آن، یکی از مناطق محبوب و پرطرفدار استان هرمزگان میباشد. راستی بهتر است از شهرستان «میناب» که در جنوب شرقی استان قرار دارد، نیز بگوییم. البته احتمال است که نام میناب، با توجه به پرآبی رودخانه آن و شیرینی آب گذاشته شده باشد.
رویش گیاهان در هرمزگان
تعجب نکنید اگر بشنوید، رویش گیاه در هرمزگان به گیاهان شور پسند و کم آب اختصاص دارد. البته در این استان میتوان درختان کهور، کُنار یا سدر با کاربرد پوست و برگ گیاه در صنعت و تهیه دارو را مشاهده کرد. حتی در بلندای کوهها درختانی مانند سروهای همیشهسبز، کاج، زیتون وحشی با خاصیت درمانی و شمشادهای پهنبرگ را میبینید. همچنین در استان هرمزگان، انواع متعددی از گیاهان دارویی یافت میشود. از بااهمیتترین این گیاهان میتوان به آویشن، آلوئه ورا با معجزه درمانی بیشمار، صبر زرد و … اشاره کرد. همچنین گیاه حنا مؤثر در درمان فشارخون، علاج بیخوابی و خاصیتهای دیگر درمانی، چایترش و مرزنجوش را نباید نادیده گرفت. راستی باید از شیرینبیان، آنغوزه گیاهی با ریشههای ضخیم و گوشتی، خارشتر، گیاه علفی بومادران و … نیز نام برد. حتی از جنگلهای حرا نیز که برگهای پهن آنها ارزش غذایی برای دام دارد، نیز میگوییم.
جانوران در منطقه هرمزگان
در هرمزگان شاهد وجود پرندگانی نظیر انواع پرستوهای دریایی، کبک پرنده زیبای حیاتوحش و عقاب ماهیگیر هستید. همچنین کاکلی کوچک با منقار زرد و نارنجی، اگرت ساحلی، چکاوک کاکلی با پرهای بلوطی کمرنگ و … را میبینید. در استان هرمزگان حیواناتی مانند کرکس یا لاشخور پرندهای شکاری، تیهو، عقاب مصری و لاکپشت پوزه عقابی را میتوان دید.
البته دارکوب بلوچی را با منقاری دراز و پر و بالی سیاهوسفید و پلیکان پا خاکستری را نیز مشاهده مینمایید. اما انواع مارسمی سیاهرنگ و لاکپشت دریایی نیز، در جزیره مارو دیده میشوند.
البته در کوهستان بشاگرد استان هرمزگان، جانورانی نظیر پلنگ، خرس ایرانی و کفتار با جثه بزرگ و گوشتخوار را میبینیم. حتی شغال، گراز، گربه وحشی بامهارت بسیار در شکار، جوجهتیغی، آهو و روباه نیز وجود دارند. اما باید به نهنگ آبی، آهو، دلفینها، کروکودیل، اقسام ماهیان و انواع آبزیان دیگر نیز در استان هرمزگان اشاره داشت.
ادبیات بومی هرمزگان
اسطورهها، شعرها، طنزها و داستانهای بسیاری، بر مبنای ادبیات بومی هرمزگان نقش مییابد. ادبیات محلی که ریشه در فرهنگ و رسوماتی دارد که از دیرباز بین جماعت بومی هرمزگان، وجود داشته است. آنگاه به صورتی جذاب و دلچسب نسل به نسل از ایام کهن انتقالیافته، ولی همچنان پیکره مثبت خود را حفظ کرده است. درواقع میتوان منشاء ادبیات بومی هرمزگان را، بر اساس قصهگویی و ادبیات شفاهی آن استوار دانست. حتی در این میان نقش ادبیات عامیانه را که به حالت گفتاری در بین مردم متداول است، نمیتوان بیارتباط دانست. البته میتوان به شاعران و نویسندگانی که همواره به هویت، فرهنگ و زبان مادری در ادبیات محلی هرمزگان وفاداری نشان میدهند، اشاره کرد. نظیر شاعران ادبیات بومی هرمزگان که مفهوم طبیعت و دریای زیبای نیلگون را، حتی با تخیلات ذهنی تلفیق میسازند. آنگاه تصویری از خلاقیت محض را با آنچه از ادبیات بومی عرضه میشود، ارائه میدهند.
موسیقی استان هرمزگان
بهتر است بدانید دنیای غنی موسیقی سنتی هرمزگان، در تلفیق از هنر آفریقایی و عربی نقش برجستهتری مییابد. اما باید قدمت این هنر روحافزا و شوقانگیز را، به دوران بردهداری نسبت دهیم. زمانی که کشتیها در ایران توقف داشتند و بردگان با فرار از دست صاحبان، به جزایر هرمزگان پناه میبردند. آنگاه بهتدریج با تشکیل دورهمیها، خواندن آواز و نواختن ساز جهت رهایی از اندوه، بنای موسیقی بومی هرمزگان گذاشته شد. حالا دیگر اجازه دهید، به سازهای محلی این استان اشارهکنیم. اما از سازهایی نظیر «سورنا» با طول فراتر از نقاط دیگر و «جوره» ساز مراسم جشن و سرور نیز، میگوییم. همینطور از «کسر»، «پیپه»، «تمپک» و … نیز باید در هرمزگان نام برد. درعینحال از موسیقی جزیرتی با نواختن عود، ساز و دهل با قدمت بسیار، سما یا دف، سازی که مخصوص مراسم زار و مولودیخوانی است و … نیز نباید غافل شد.
دیدنی های استان هرمزگان
اینجا سرزمین ایران است و در هر گوشهای از آن، جاذبهای تاریخی، طبیعی و تفریحی قد برافراشته است. اما درخشش طلای این مراکز تماشایی در استان هرمزگان، رنگی جادویی و عیاری گران مییابد. البته از دنیای دیدنیهای هرمزگان، قبلاً بهاختصار از جزایر قشم، کیش و جزیره رنگارنگ هرمز در همین وبسایت سخن گفتیم. بنابراین رنگینکمان دیدنیها را، به آسمان بقیه جاذبههای استان هرمزگان میبریم. آنگاه پرده از نقاب برخی از جاهای دیدنی برمیکشیم و از گفتنیها میگوییم.
پل لاتیدان برگی از تاریخ هرمزگان
درست در غرب بندرعباس و در منطقه خمیر هرمزگان، همچون معجزهای برای اثبات خود از زیر خاک سر برآورده است. راستی بدانید به زبان محلی به آن، پل کول میگویند و بر روی رودخانه کول قرار دارد. تازه با طول یک کیلومتری خود، تظاهری از یکی از آثار دیدنی را به نمایش میگذارد. حتی باید دانست این سازه، مربوط به دوران صفویان است. حتی بهجای آجر، از سنگهای متنوع تراش نخورده در ساخت آن استفاده شده است. بنابراین حیف است از دیدن این پل تاریخی، غفلت بورزید.
طبیعت زیبای کوه گنو و چشمههای آبگرمش
اگر طالب محیطی بکر، زیبا و روحافزا هستید، حتماً به منطقه حفاظتشده کوه گنو در استان هرمزگان سری بزنید. آنگاه با تماشای برخی از چشمههای پرآب، درهها و کوههای رفیع این نواحی احساس سرمستی و شوق خواهید نمود. حتی از تماشای پوشش گیاهی فراوان این منطقه زیبا، هیجانزده خواهید شد. راستی تعجب نکنید اگر از وجود چشمه آبگرم، در درمان بیماریها در کوههای گنو که در فاصله نهچندان دور از بندرعباس قرار دارد، مطلع شوید. بنابراین با آسودن در این منطقه خوش آبوهوای استان هرمزگان، بیایید از زندگی لذتی بیحدوحصر ببرید.
معبد هندوها از بناهای تاریخی
در بندرعباس بنایی زیبا با معماری جالب هندی، برای تماشای شما مهیا است. نیایشگاهی که هندوهای بندرعباس، در دوران قاجار در آن به عبادت میپرداختند. معبدی که به بت گوران معروف است، زیرا در آن زمان مردم بندرعباس، هندیها را بهعنوان گور یا گبر میشناختند. معماری معبد از اتاقی چهارگوشه و گنبدی در بالای آن، حکایت دارد. راستی دیدن این سازه، شما را به چه فکری میاندازد؟
درست متوجه شدید، معبد میتواند بهنوعی روابط تجاری میان ایرانیان با هندوها را در اذهان روشن سازد. گرچه امروز این معبد از وجود بت گوران و دیگر بتهای طاقچههای محراب خالی است، ولی نقاشیها و دیدن نوع معماری هندی خالی از لطف نمیباشد.
کشف هیجان در تنگه بوچیر هرمزگان
اگر خواستار کمی ماجراجویی و هیجان هستید، در شرق شهرستان پارسیان هرمزگان، تنگه بوچیر را ببینید. حالا در مسافتی نزدیک به روستای بوچیر که نخستین بار محل سکونت زرتشیان بود، این جاذبه گردشگری را مشاهده میکنید. درهای که با شوکت و جبروت تمام، در ژرفای ۵۰ متری زمین تجلی میکند. اما باید دانست مهم آب و هوای بسیار خنک این تنگه دیدنی، در قبال هوای گرمسیری هرمزگان است. همچنین اگر میخواهید فضای مهیج و پر از جذابیت این شکاف داخل کوه را لمس کنید، خود را برای یک شنای جانانه در مسیر تنگه بوچیر آماده سازید. راستی یادتان نرود، حسابی به وسایل لازم جهت شنا مجهز شوید. اما همراه با شنا در دل تنگه روحافزا، همت کنید و از صخرهها و سنگهای دره بالا و پایین بروید. بنابراین در صورت عدم مهارت در شنا یا صخرهنوردی، قید رفتن به این تنگه را بزنید.
موزه مردمشناسی بندر کنگ استان هرمزگان
موزه مردمشناسی کنگ یکی از مراکزی است که در شناخت مردم جنوب و زندگی آنان اطلاعات خوبی در اختیار میگذارد. موزهای که با یک طراحی شکیل و دلنشین، افراد را به درون فضای خود جلب میکند. آنگاه در بخشی از موزه، عکسها و نقاشیهای بسیاری در زمینه دریانوردی و دریانوردان مشاهده مینمایید. البته تصاویری نیز از رقصهای سنتی و مراسم «رزیف» مخصوص شادی دریانوردان، پس از فعالیت بسیار دریانوردی دیده میشود. در موزه مردمشناسی به تماشای زیباترین بخش که مربوط به اتاق حجله و دارای تزئینات هندی و ایرانی است، بروید. راستی بانوان بازدید کننده میتوانند با پوشش محلی عروسی، عکسهای زیبایی از خود به یادگار داشته باشند. همچنین وسایل قدیمی دریانوردی را ببینید، حتی از سوغات مختلف کشورهای هند و افریقا به بندر کنگ نیز، دیدن نمایید. آنگاه این بازدید را وسیلهای در شناخت این ناحیه استان هرمزگان، قرار دهید.
قلعه لشتان دژی در بندرلنگه
در قامت بلند شاهین کوه شهرستان بندرلنگه، دژ کهن لشتان قرار گرفته است. قدمت این قلعه، به قرن نهم هجری میرسد. همچنین قلعهای دیگر توسط پرتغالیها، کنار این دژ در ساحل دریا ساخته شده است. البته شاید امروز جز دخمههای اسرار انگیز و سنگهای باقیمانده از بنا، نتوان چیز دیگری از قلعه را مشاهده کرد. راستی هیجانآور است که بدانید در پایین کوه، هرگز نمیتوانید به وجود قلعه پی ببرید. اما از فراز دژ، تمامی منطقه تحت نفوذ دیدگان شما قرار دارد. حتی این اعتقاد وجود دارد که بین این قلعه و دژ ساحلی پرتغالیها، ارتباطی وجود داشته است. بدینوسیله پرتغالیها در هنگام اغتشاش قادر بودند، از راههای مخفی بین دو دژ اقدام به فرار نمایند.
دو بازار معتبر لاریها و اوزیها در بندرعباس
دو بازار تنها به فاصله زمانی پنج دقیقه از هم، قرار دارند و دارای قدمتی ۳۰۰ ساله میباشند. اگر قصد خرید از بندرعباس را دارید، بهتر است سری به این دو بازار بزنید. البته نام اوزیها ازآنجا ناشی میشود که جماعت بسیاری از این طایفه استان فارس، در غرفههای این بازار فعالیت داشتند. راستی بسیاری از اجناسی که مورد نیاز شما است، بهآسانی میتوانید از این دو بازار تماشایی و قدیمی بخرید. حتی میتوانید انواع سوغات و صنایعدستی زیبا و هنرمندانه را نیز، با لذت یک خرید منحصربهفرد از بازار لاریها و اوزیها تهیه کنید. همینطور بهترین قیمت کالاها را نیز، از این دو بازار جویا شوید.
آبشار فرحبخش و پلکانی بدو در هرمزگان
در ۵۰ کیلومتری شمال غرب بندرعباس و تنها ۴ کیلومتر بعد از شمال روستای لمزان، آبشاری محسور کننده دیده میشود. آبشاری فصلی با دورنمای جذاب که شاید زیبایی آن، بهسختی در باور شما بگنجد. آبشاری که آب زلالش، بهصورت پلکانی از صخرهها سر میخورد و به بستر زمین میغلطد. آنگاه با شنیدن صدای آبی که در وقت پرآبی به شدتی بسیار به پایین سرازیر میشود، احساساتی از طراوت و شادابی وجودتان را در برمیگیرد. بنابراین در پای این آبشار دست و صورتی به آب خنک آبشار بدو که از کوههای بدو سرچشمه میگیرد، بزنید. حتی به نوای دلنواز پرندگان پیرامون آبشار، جان دل بسپارید. البته جای آن است که در این فضای دلانگیز، به گذران زمان نیز فکر نکنید. زیرا زندگی در این لحظات، ساز خوشآهنگی برایتان مینوازد.
چشمه سبز پوشان با مناظری زیبا و بکر
در روستای برغنی از توابع حاجیآباد هرمزگان، شاهد رخنمایی چشمه سبزپوشان با نمای بیضیشکل میباشید. پیرامون این چشمه زیبا که به زبان محلی «گُلم سوز پُوشن» به آن اطلاق میشود، درختان نخل، گز و کُنار را ببینید. همچنین چشمه با این مناظر بکر و طبیعت دلپسند، مملو از ماهیهای گوناگون میباشد. اما نکته جالبی که چشمه را مناسب گردشگری استان هرمزگان نموده است، دمای آب آن است. باید دانست در تابستان آبی خنک و دلچسب و در زمستان نیز از آب ولرم، در چشمه لذت خواهید برد. بنابراین از مناظر بکر اطراف این چشمه زیبا با درختان مجاورش، لذت برده و خود را به سایهسار درختان بسپارید. همچنین اگر اهل ورزش دلانگیز شنا هستید، شنای دلپذیری در همه ایام سال انتظار شما را میکشد.
لارک و طبیعت بکر آن
در مابین هرمز و قشم، در تنگه هرمز جزیره آتشنشانی مخروطی شکل لارک را با آبهای آرام میبینید. آرامش، سکوت و تمیزی ساحل، شما را به شنای جانانهای دعوت میکند و اینها عواملی در جذب این جزیره هستند. در لارک موفق به دیدن قلعهها و دژها خواهید شد و سواحل مرجانی و شنی آن معرکهای در گردشگری است. همچنین درخشش نورانی پلانکتونها، در آبهای دریا خود یادآور جادویی بینظیر است.
جاهای دیدنی استان هرمزگان
در بررسی مراکز گردشگری این استان با مردمان دوستداشتنیاش، سخن به درازا خواهد کشید. آنقدر که جا دارد، صفحات زیادی به آن اختصاص یابد. حالا باید از حمام گلهداری بندرعباس بگوییم، یا از باغ تماشایی پرندگان در کیش سخن گفته شود. اما چاههای تل آو لافت قشم، کشتی تفریحی آرتمیس کیش و … هر کدام جاذبهای منحصربهفرد در گردشگری میباشد. بنابراین در سفر به استان هرمزگان تا آنجا که مقدور است، از این مناظر حظی وافر ببرید.
سواحل استان هرمزگان
وقتی سخن از سواحل زیبای استان هرمزگان است، قلم بهجای نوشتن پرواز را برمیگزیند. اما حق است از ساحل سنتی و بکر «سورو» در بندرعباس، سخن بگوییم. همچنین ساحل بندری «زیارت» را، نادیده نگیریم. ساحلی که به زیبایی تمام در شهر سیریک هرمزگان، جا خوش نموده و با درختان زیبایش روحیهبخش منطقه است. حتی بگذارید از ساحل زیبای «تین» در غرب هرمزگان که گاه صخرهای و در نقاط دیگر مرجانی و ماسهای جلوه میکند، نیز بگوییم.
ساحلی که در توریست دریا و گردشگری آن، نقش دارد. حالا باید از ساحل «صدف» بندرلنگه، با کلبههای حصیری جالب گفته شود. البته سواحل رنگی هرمز نیز، جاذبههای مخصوص به خود را دارد. در سواحل هرمز یکجا ساحلی که «سرخرنگ» مینماید، ببینید. جای دیگر سواحل صخرهای آن، به چشم میآید. اما از سواحل «نقرهای» که در نور خورشید، ماسههای آن به شکل زیبایی میدرخشند، نیز باید گفت.
لباس سنتی زنان استان هرمزگان
آنچه در پوشاک افراد محلی استان هرمزگان تجلی میکند، طراحی و رنگهای زیبای آن است. لباس محلی زنان در هرمزگان شامل تنپوشی است که بلندی آن تا مچپا و گاهی تا زیر زانو میرسد. البته رنگهای مختلفی نظیر سبز، آبی، بنفش و صورتی تشکیلدهنده رنگ این تنپوش هستند. همچنین دوختهای دستی، نظیر زریدوزی، دکمهدوزی و … به پوشاک زنان زیبایی بیشتری میدهند. اما شلوار، از پارچههای ضخیم با رنگهای روشن که در ناحیه کمر و پایینتر گشاد است، بکار میرود. راستی دمپای شلوار تا زانو، تنگ میباشد. حتی برای راحتی ناحیه مچپا توسط زیپ یا دگمه، از قسمت درونی بسته میشود. چادر هرمزگانی از کشورهای عربی، هند و پاکستان به ایران میآید. این چادر زیبا در رنگهای خاکستری مایل به آبی، قهوهای و خردلی که رنگ شادی است، دیده میشود. همچنین اغلب زنان از برقع یا نقاب که جنبه تزئینی یا حجاب دارد، استفاده میکنند.
لباس مردان در هرمزگان
پوشاک سنتی مردان از پارچههای گوناگون، نازک، کلفت و بلند تا بالای زانو میباشد. البته در گذشته این پیراهن مردان را در بندرعباس، به نام «کندوره» میشناختند. همچنین از شلوار سفید مردان که در بخش بالایی اندکی گشاد و در قسمت پایینی تنگتر است، نیز باید گفت. راستی مردان از کلاه سفید یا دستار سر و پاپوش دستساز نیز، استفاده میکردند. البته میتوان از برخی پوشاک مانند زیر پیراهن، قبا، پالتو، کت، شالگردن، گیوه و … نیز نام برد. حتی باید گفت مردان هرمزگان، گاهی از نعلین، کاوش و جوتی نیز استفاده میکردند.
روزنهای به مشاغل در استان هرمزگان
راستی باید بدانید استان هرمزگان را، بابی در راهبرد و استراتژی اقتصاد کشور میدانند. البته مردم بومی این استان، به علت نزدیکی به خلیجفارس بیشتر از هر چیزی به صید و صیادی رو آوردهاند. حتی موقعیت شاخص حمل و نقل دریایی، شیلات و نقش زنان ماهیگیر استان را، نباید نادیده گرفت. اما نباید از کشاورزی حتی نوع محصولات خارج از فصل، در استان زرخیز هرمزگان غافل شد. راستی میتوان میناب و حاجیآباد را مراکزی، در کشاورزی استان هرمزگان محسوب کرد. همچنین باید برای میناب و رودان، نقشی اساسی در زراعت و باغداری قائل شد. حتی این دو شهر و بندرعباس را نیز، قطبی در مناطق بااهمیت کشاورزی خارج از فصل به شمار آورد. اما مشاغل ایجاد شده از مواد طبیعی نظیر نفت، گاز، کرومیت و صنعت پتروشیمی، در استان هرمزگان دوستداشتنی، قابلتوجه است.
شغلهای استان هرمزگان
همچنین استان غنی هرمزگان، با داشتن معادن مختلف، برخورداری از موادی چون فولاد و آلومینیوم در مشاغل استان نقش دارد. البته معادن روباز و زیرزمینی، نظیر سنگآهک، سنگ نمک، دولومیت، خاک سرخ و … در ایجاد فعالیتهای شغلی مؤثر است. همینطور فعالیتهای مربوط به صنعت قدیمی لنجسازی و کشتیسازی نیز، مورد نظر است. راستی فروش صنایعدستی و فعالیتهای تجاری و بازرگانی، در استان هرمزگان از مشاغل مهم به شمار میرود. اما تا یادمان نرفته از شغل بسزای، راهنمای گردشگری و خدمات ناشی از صنعت توریسم نیز باید گفت. راهاندازی مراکز بسیار با توجه به حساسیتهای گردشگری، ساخت هتلها و اقامتگاههای بوم گردی از موارد اساسی مشاغل است. حتی ارائه خدمات ناشی از گردشگری و گردشگران میتواند، مقدمه بسیاری از مشاغل در استان هرمزگان شود.
صنایع دستی استان هرمزگان
هنر از دیرباز در استان هرمزگان، تجلی داشته و نقش پرارزش صنایعدستی در زندگی افراد درخشان است. حتی میتوان ظرافت هنر حصیربافی را، بین زنان هرمزگانی مشاهده کرد. البته در این صنعت محصولاتی نظیر، سبد و سجاده حصیری، بادبزن و … به شکیلترین نحو تهیه میشود. همچنین صنعتدستی چادرشب بافی که اغلب بهصورت گروهی و خانوادگی، انجام میشود. راستی بگذارید از هنر زیبای بادلهدوزی که از رودوزیهای هنرمندانه و سنتی هرمزگان است، بگوییم. حتی ظرافت بادلهدوزی را، در لبه شلوارهای بندری زنان نیز میبینید. اما در استان هرمزگان، خوسدوزی از سوزندوزیهای هنر بانوان میباشد. خوسدوزی بر روی تور یا مخمل انجام میشود و در تزئینات و زیباسازی پرده، رومیزی، روتختی و …کاربرد دارد. همچنین در اشاره به هنری با قدمت بسیار در استان هرمزگان، باید از سفالگری بگوییم. باید دانست در سفالگری نوعی کوزه آب که جهله نام دارد، انواع گلدان، سرقلیان و … را میسازند.
سوغات و صنایعدستی هرمزگان
راستی بدانید انواع «جاجیم»، « گلیم»، «خورجین»، «خرسک» رواندازی با پرزهای بلند و «قالی» نیز در صنایعدستی هرمزگان دیده میشود. همچنین از «گلابتوندوزی» که جزء رودوزیهای سنتی است و از جنبه تزئینی نیز شهرت دارد، سخن میگوییم. راستی اجازه دهید از زیراندازی زیبا، چیزی بین گلیم و قالی که به «شیر یکی پیچ»، معروف است، نیز بگوییم. حالا نوبت به «چنتهبافی» که درواقع میتواند به شکل ساک، توبره و حتی کیسه باشد، میرسد. البته کاربرد چنتهبافی برای جای قرآن، قاشق، آینه و … است. اما باید از هنر صنایعدریایی که باظرافت تمام از پوسته حلزون، صدف، گوشماهی و مرجانها ساخته میشود، نیز بیان کنیم. این صنایع توسط دستان هنرمند هرمزگانیها بهصورت لوازم تزئینی، تابلو و … تهیهشده و در اختیار هنردوستان قرار میگیرد. همچنین ورود به دنیای هنر هرمزگان و جلوههای خاص آن، تمامی ندارد. تازه میتوان از نوعی رودوزی زیبا به نام سوزندوزی، نیز گفت.
غذاهای خوشمزه دیار هرمزگان
بیشک این غذاهای خوشمزه است که ماجراجویی سفر را در کنار خاطرات غذا، رنگی از جاودانگی میبخشد. البته نخست سخن از غذای شیرین «بلالیت» که حتی آن را مناسب صبحانه نیز میدانند، است. غذایی از ماکارونی که با شیره خرما، شکر، هل و … دارای مزه دلپذیری میباشد. راستی وقتی میخواهید از خوردن «زیبون» بگویید، همهچیز از سیبزمینی و ماهی، برشته و سرخکرده است. حتی تا یادمان نرفته، از غذای دلپذیر «ماهی برشته» یا کباب زغالی با طبخ مخصوص بگوییم. البته هواری نیز غذای پرطرفدار استان هرمزگان است که در پخت آن پیاز و ماهی، از مواد اصلی است. تعجب نکنید، حالا باید از مهیاوه که نوعی سس خوشمزه است، بگوییم یا از نوش جان کردن «دو پیازه میگو» که در آن میگو بکار میرود. اما موفلک، ترشی لذیذ انبه، شیرینی سنتی مالوکی، نان خوشطعم چم چمو و … را نیز نمیتوان فراموش کرد.
اقلیم هرمزگان
البته اقلیم از شرایط آبوهوا، دما، بارش و دیگر ویژگیهای هواشناسی در مدتی طولانی میگوید. ازآنجاکه استان هرمزگان در منطقه فوق حارهای قرار دارد، بنابراین گرمای هوا اصلیترین شاخص آن است. همچنین اقلیم آن گرم و خشک، بوده و تابع هوای نیمه بیابانی و بیابانی است. راستی در هنگام تابستان، شاهد هوای گرم و مرطوب در خطوط ساحلی خواهید بود.
حتی زمانی شاهد دمای تا ۵۲ درجه سانتی گراد نیز، در استان هرمزگان میباشید. همچنین در سردترین شبهای سال فقط گاهی اوقات، دمای هوا به صفر درجه میرسد. راستی در این منطقه، یک دوره گرم طولانی و یک دوره خنک کوتاه نیز میبینید. اما میزان بارش و بارندگی، بهمثابه مناطق بیابانی بسیار کم است. البته در موقعیتهای اصلی بارش نیز، با بارانی سیلآسا و مخرب مواجه میشوید. همینطور میزان رطوبت در مناطق ساحلی خلیجفارس تقریباً، بالا بوده و این میزان را از ۲۰تا ۱۰۰ درصد متغیر مییابید.
زیباییهای هیجانانگیز و باورنکردنی استان هرمزگان
آنجا که به جزایر کیش، قشم، هرمز، بندرلنگه و … در استان هرمزگان میرسید، قلب شما به هیجان میافتد. آنگاه از خود میپرسید که آیا این زیباییها، متعلق به ایران است یا به سیارهای دیگر آمدهاید؟
تعجبزده نشوید، تمامی این جاذبهها که دیدگان شما را مبهوت میسازد، جزء گنجهای گاه ناشناخته سرزمین ایران است. حتی تکتک جاذبههای هرمزگان را ببینید و غرق زیباییهای طبیعت گرم و مردمان صادق آن بشوید. همچنین در هر گوشه از جزایر این استان، خود را در انواع بازیهای آبی، غیرآبی و هوایی سرگرم بسازید. به پیادهرویهای مهیج، ورزشهای دوچرخهسواری و موتورسواری در سواحل زیبای آن بپردازید. آنگاه از نوش جان کردن، غذاهای خوشمزه دریایی ذوقزده شوید. راستی حواستان در همه مواقع گردشگری، به دوربین عکاسی و گرفتن زیباترین تصاویر سفر باشد. زیرا به دیار دوستداشتنی، استان هرمزگان آمدهاید که تماشای غروب آن نیز بر صخرهها، جاذبهای بسیار دیدنی است.
آب و هوای استان هرمزگان
این استان جنوبی و ساحلی ایران، در منطقه گرم و خشک کشور واقع شده به همین سبب اقلیم آن تحت تاثیر آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی قرار دارد. سواحل این استان در تابستان بسیار گرم است.
موقعیت جغرافیایی استان هرمزگان
این استان درست در مرکز خط جنوبی ایران و درست در شمال تنگه هرمز است که از شمال به استان کرمان، از سمت غرب با استان های فارس و بوشهر و از سمت شرق با استان سیستان و بلوچستان محدود میشود.
شهر های مهم استان
بندر عباس(مرکز استان)، بندر لنگه، جزیره قشم، جزیره کیش، جزیره هرمز و میناب