معرفی هنرهای دستی برتر ایران
هویت هر کشوری را می توان در لا به لای فرهنگ و تاریخ آن تمدن کهن یافت، و این هویت بخشی از یک داستان باستانی از ارتباطات هنر و تمدن انسان های آن منطقه را بیان می کند.ایران با دارا بودن تمدنی فاخر و بسیار عمیق، یکی از پایه گذاران تمدن فرهنگی و تاریخی در میان تمام کشورهای دنیا محسوب می گردد.این جلوه از تمدن ایران را می توان در هنر به جا مانده از نیاکان ایرانیان در آثار تاریخی همچون مقبره ها، مساجد، کاخ ها و بسیاری دیگر از این دسته از آثار یافت، اما در این آثار تاریخی آثار هنری نقش اصلی را عهده دار می باشند.
آثار هنری با بکارگیری در انواع ساختارهای جامعه نقش خود را در انتقال رسالت خود، به عنوان یک بخش از هویت فرهنگی ایران با ایجاد لایه های مختلف بومی و ملی در آثار فرهنگی از گذشته تا به امروز ایفا کرده است.
اما در میان آثار هنری با وجود فرهنگ های مختلف در سراسر ایران شاهد آثار متفاوتی هستیم که یکی از فاخرترین این آثار هنری، هنر صنایع دستی می باشد که جلوه ای از فرهنگ قومی و ملی را به عرصه ظهور می رساند.
در این مطلب قصد داریم با گزیده ای از بهترین آثار صنایع دستی ایران که شهرتی جهانی دارند آشنا شویم.
به طور کلی صنایع دستی را می توان “استفاده از هنر دست افراد به واسطه ابزارهای اولیه و مواد بومی، که اقدام به تولید یک صنعت هنری می کنند دانست”.
تمایز صنایع دستی با انواع محصولات امروزی بیشمار است، این هنرهای دستی نه تنها از لحاظ پروسه تولیدی با محصولات دیگر متفاوت هستند، بلکه نگرشی متفاوت را به مشتاقان این هنر القا می کنند.اما وجه تمایز این صنایع با محصولات امروز در پروسه تولید خلاصه نمی گردد، و امور دیگری همچون فرهنگ مختص آن هنر و طرز تفکر و قدمت فرهنگی آن منطقه که در آن این هنرهای دستی تولید شده نیز را بازتاب می کند به طوری که، هنر صنایع دستی را نه به عنوان یک کالا، بلکه به عنوان یک تبادل ارزش ملی و فرهنگی تلقی می نمایند.
محققان و نویسندگان بزرگی همچون تایلر در قرون ۱۷ و ۱۸ میلادی، هنر را تلفیقی از پیچیدگی های سنت و فرهنگ یک جامعه معرفی می کند، با این احتساب ایران با دارای بودن فرهنگی غنی و تاریخی بسیار عمیق یکی از پیشروان رواج این صنعت از قرون گذشته تا به امروز بوده است، به طوری که هنر صنایع دستی در ۳۰۰۰ گونه مختلف هنری در کشور به ثبت رسیده است.
ویژگی های هنرهای دستی
هر هنری باید دارای ویژگی هایی باشد که با توجه به چهارچوب های مشخص شده سازمان ثبت جهانی و فاکتورهای مشترک دیگر قصد داریم تا ویژگی های یک هنر در صنایع دستی را برشمریم.
انجام قسمتي از مراحل اساسي توليد توسط دست، ابزار و وسايل دستي.
براي توليد هر يك از فرآورده‌هاي دستي مراحل متعددي طي مي‌شود ولي انجام كليه‌ي اين مراحل به وسيله‌ي دست و ابزار و وسايل دستي الزامي نبوده.
چنانچه تنها قسمتي از مراحل اساسي توليد به اين طريق انجام شود، محصول توليد شده با توجه به ویژگی های مطرح شده در صورت دارا بودن این فاکتورها می توان یک محصول را در دسته بندی هنر صنایع دستی دانست.
حضور موثر و خلاق انسان در توليد و شكل بخشيدن به هنری طراحی گشته و، امكان ايجاد تنوع و پياده كردن طرح‌هاي مختلف در مرحله‌ي ساخت محصولات متنوع هنری
ایجاد و یا بهره وری از مواد اولیه بومی
بکارگیری اصول فرهنگی و ایجاد نگاره های فرهنگی بومی و ملی
مقرون به صرفه بودن نسبت به ارزش آن در مقایسه با محصولات دیگر
قابلیت ایجاد بسترهای گسترش تولیدی در مناطق مشابه بومی
قابلیت انتقال پروسه تولید از طریق خانوادگی و یا اصول انتقال فرهنگی آن منطقه مانند شاگرد و استادی
دسته بندی هنرهای صنایع دستی
در صنایع دستی با توجه به تفاوت های مختلف در ابعاد و نوع این هنرهای دستی از منظر سازمان ثبت جهانی، در ردیف های مختلف قرار می گیرند که به عبارت زیر می باشند.
ساخت ساير فرآورده‌هاي دستي
ساخت زينت‌آلات
ساخت ساير فرآورده‌هاي دستي
ساخت اشيا مستظرفه و هنري
مینا کاری
معرق کاری
خاتم سازی
ساخت محصولات فلزی و آلیاژها
حصیربافی
دست بافی
منبت کاری و کنده کاری بر روی چوب
نازک کاری روی چوب
خراطی چوب
حکاکی و تراش برای روی سنگ
حکاکی بر روی فلزات و آلیاژها
کاشی گری
توليد فرآورده‌هاي پوست و چرم
شیشه گری
سفالگری و سرامیک کاری
نمدمالی
ملیله کاری
چاپ های سنتی
روکاری بافتنی
توليد فرآورده‌هاي پوست و چرم
برخی از هنر های زیبای ساحلی در نواحی ساحلی کشور
