صنایع دستی نماد هر شهر و استانی است و در چرخه اقتصادی و فرهنگ آن خطه نقش به‌سزایی ایفا می‌کند. در سراسر ایران صنایع دستی متنوعی ساخته و پرداخته می‌شود که برای آن شهر یا استان اهمیت ویژه‌ای دارد. هرمزگان نیز به عنوان استانی با قدمت طولانی در جنوب ایران از صنایع متنوع دستی بی‌بهره نمانده است. جزیره کیش در استان هرمزگان هر سال میزبان مسافران زیادی است که موقع برگشت برای عزیزانشان سوغاتی و هدیه می‌خرند. شاید اگر مسافران با صنایع دستی کیش آشنایی بیشتری داشته باشند بتوانند سوغاتی باارزش‌تری تهیه کنند. در این مقاله از مجله اوژن گشت به سراغ صنایع دستی کیش می‌رویم و انواع آن را معرفی می‌کنیم.
زیورآلات صدفی؛ زیورآلاتی که با احساس ساخته می‌شود
زیورآلات همیشه برای خانم‌ها مهم است در هر سن‌وسالی که باشند به زیورآلات علاقه نشان می‌دهند. حالا تصور کنید به عنوان هدیه و سوغات کیش برایشان زیورآلات صدفی ببرید. شاید بتوان گفت بهترین سوغات و صنایع دستی کیش همین تزئینات و زیورآلات دریایی باشد که از صدف‌های دریا ساخته شده است. زیورآلات دریایی کیش در چند نوع از جمله گوشواره، دستبند، گردنبند، تابلو نقش برجسته، آویز، پرده، مجسمه حیوانات، لوستر، پرده و قاب عکس به فروش می‌رسد.
بادله دوزی
بادله دوزی را می‌توان هنر تزیین لباس‌های سنتی هرمزگان دانست. اگر به شکل و تزئینات شلوار بندری دقت گکنید می‌بینید که پایین آن با نواری زربافت تزیین شده است که همان بادله دوزی از صنایع دستی کیش است. در تزیین پیراهن‌های زنانه هرمزگان هم از هنر بادله دوزی بهره می‌برند. می‌توانید به عنوان سوغاتی یک شلوار بندری بادله دوزی شده یا ست کامل لباس بندری یا یک برقع با تزیین بادله دوزی تهیه کنید. این لباس‌ها را در بازار سفین و عرب‌های کیش پیدا می‌کنید.
کمه دوزی
کمه دوزی یکی دیگر از صنایع دستی کیش و استان هرمزگان است که قدمتش به دوره صفویه باز می‌گردد. معمولا از کمه دوزی برای تزیین روسری، یقه لباس‌های سنتی، لبه دامن و شلوار و مچ لباس‌های زنانه استفاده می‌شود. پس می‌توانید لباس‌های سنتی کیش را که با کمه دوزی تزیین شده است را به عنوان هدیه و سوغات تهیه کنید. کمه دوزی ظاهری شبیه به گلابتون دوزی دارد و با نخ زری بافته می‌شود.
شیریکی پیچ
بومیان کیش به گلیم سوزنی، شیریکی پیچ می‌گویند. شیریکی پیچ یکی از صنایع دستی کیش است که در انواع مختلفی توسط زنان کیش تولید می‌شود. این نوع زیرانداز بر روی دار بافته می‌شود و نخ آن باید پشمی یا نخ ابریشمی باشد. شیریکی پیچ دو نوع سوزنی یا نازک و شیریکی پیچ معمولی دارد که نخ آن‌ها با هم فرق می‌کند. نکته جالب درباره شیریکی پیچ این است که نقش‌های این گلیم از پیش تعیین نشده است و بافنده به صورت کاملا خودجوش طرحی را انتخاب و می‌بافد و این سرآغاز قصه شیریکی پیچی‌های خلاقانه زنان کیش است.
زنان هنرمند کیش نقوشی از دل طبیعت بر روی شیریکی پیچ می‌زنند که زیبایی این گلیم‌های سوزنی را چند برابر می‌کند. معمولا نقش شیریکی پیچ‌ها تصاویری از حیواناتی چون بز، آهو، شیر، اسب، سگ، گربه، ماهی، فیل و زرافه، پرندگانی زیبا از نوع لک‌لک، طاووس، طوطی، کبوتر، گنجشک، اردک و خروس و گل‌هایی مانند بته جقه، لاله و خوشه انگوری است. یادتان باشد که شیریکی پیچ یکی از صنایع دستی کیش است که از کرمان وارد جزیره شده است.
گلابتون دوزی یا زربفت
گلابتون دوزی یکی از مهم‌ترین صنایع دستی کیش و هرمزگان است. نام دیگر این هنر زربافت یا زربفت است. گلابتون دوزی در واقع هنر تولید پارچه به صورت دستی است که قدمتش به دوره هخامنشیان باز می‌گردد. شاهان هخامنشی و حتی اسکندر مقدونی که ایران هخامنشی را شکست داد همیشه لباس‌های زربفت بر تن می‌کردند.
ردپای گلابتون دوزی را در دوره اشکانیان، ساسانیان، صفویان، تا دوره پهلوی دنبال کرد. لباس‌های شاه عباس صفوی و ردای محمدرضا شاه پهلوی در روز تاجگذاری گلابتون دوزی بوده است. زنان متبحر در صنایع دستی کیش برای تهیه این نوع پارچه نفیس و گران‌بها از نخ گلابتون که طلای رنگ است، نخ ابریشمی خالص و نخ ابریشمی رنگی استفاده می‌شود. پارچه‌های گلابتون دوزی یکی از بهترین و نفیس‌ترین هدیه به پادشاهان و درباریان بود. حالا هم گلابتون دوزی به عنوان سوغات و صنایع دستی کیش هدیه‌ای ارزشمند و زیبا است.
حصیرهای زیبا!
حصیر در تمام ایران بافته و به عنوان صنایع دستی شناخته می‌شود. اما در بخش جنوبی کشور و به ویژه در جزیره کیش حصیر را از الیاف نخل خرما تهیه می‌کنند و تنها تفوات حصیربافی در بخش‌های مختلف ایران در مواد اولیه به کار برده است. به طور مثال در شمال ایران بخصوص گیلان از ساقه برنج یا گندم استفاده می‌کنند.
بافت حصیر به عنوان صنایع دستی کیش شاید عمر درازی نداشته باشد. اما وقتی به خانه بومیان کیش سر می‌زنید در گوشه‌گوشه خانه ردپای سبدها و حصیرهای بافته از الیاف نخل را می‌بینید. حالا این هنر در فهرست صنایع دستی کیش جزء سوغاتی‌های پرطرفدار جزیره است. زیراندازهای رنگی حصیری، سبدهای متنوع، کیف و انواع ظروف حصیری از صنایع دستی کیش است.
چادرشب؛ هدیه‌ای نوستالژیک
رطوبت به بدنشان دور کمر می‌بستند. در سایر نقاط ایران نیز به عنوان و جهازی دختر خانواده، روتختی، ساک دستی و جانماز استفاده می‌شده است. حالا این هنر ظریف در فهرست صنایع دستی جزیره کیش قرار دارد و به عنوان هدیه برای بزرگ‌ترها می‌تواند خاطره‌برانگیز باشد.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدید سوغاتی‌های کیش متنوع است. از بدله دوزی تا گلابتون و انواع محصولات دریایی که با صدف و گوش ماهی ساخته می‌شود. بیایید این بار به جای سوغاتی‌های مدرن و امروزی سراغ صنایع دستی کیش برویم و از میان آن‌ها یکی را برای هدیه تهیه کنیم.
