ارمنستان، این کشور کوچک اما جذاب با تاریخی غنی، در حال تبدیل شدن به یک جاذبه گردشگری جهانی است. جاهای دیدنی ارمنستان از نظر طبیعت، خیره‌کننده‌ترین مناظر اروپا را دارد؛ با قله کوه آرارات که بر افق کشور، سایه خود را گسترده است. این کوه نماد ملی ارمنستان است و در کتاب مقدس به کوه آرارات، جایی که کشتی نوح فرود آمد، اشاره می‌شود.
ارمنستان اولین کشوری بود که مسیحیت را به عنوان دین ملی خود اعلام کرد. این کشور خانه کلیساهای بی‌شمار و زیبایی است، که اغلب در مناطقی با طبیعتی بکر ساخته شده‌اند. پایتخت ارمنستان، ایروان، یکی از سریع‌ترین شهرهای در حال توسعه در کل اروپا است و از جهانگردان سراسر دنیا استقبال می‌کند.
خیابان‌گردی در کوچه پس کوچه‌های ارمنستان
بسیاری از گردشگران علاوه بر دیدن آثار تاریخی و جاهای دیدنی، به خرید در مراکز خرید ارمنستان و قدم زدن در خیابانهای مقصد سفر علاقه دارند. دیدن مغازه‌ها و فروشگاه‌ها، معابر و خیابان‌ها ما را با فرهنگ مردم آن شهر و کشور آشنا می‌کند. در ادامه چند جای معروف ارمنستان را برای خیابان‌گردی معرفی می‌کنیم.
میدان آزادی
درست بیرون از خانه اپرای ایروان، یکی از جاهای دیدنی ارمنستان یعنی میدان آزادی را می‌توان دید. میدان تاریخی آزادی، میدان اصلی اجتماعات عمومی در پایتخت ارمنستان است. این میدان در حال حاضر یک منطقه خرید و محلی برای قدم زدن عابران پیاده به حساب می‌آید. میدان آزادی یک برکه دارد و مکانی عالی برای تماشای مردم، به ویژه در پارک نزدیک به آن است.
سرسبزی جالب این میدان، چشم‌انداز متفاوتی به آن می‌بخشد. می‌توان یک پیانو پوشیده از چمن، یک ساکسیفون یا یک گیتار غول پیکر را امتحان، و مجسمه برنزی شاد دو آهنگساز معروف ارمنی را تحسین کرد. حوضچه این میدان، در زمستان به یک پیست یخ تبدیل می‌شود. همچنین کافه‌ها و مغازه‌های متعدد و پارکینگی بزرگ در حوالی میدان آزادی وجود دارد.
خیابان شمالی ایروان
خیابان شمالی ایروان خیابانی برای عابران پیاده است که در سال ۲۰۰۷ افتتاح شد. این خیابان در مرکز شهر و منطقه کنتورن واقع شده و خیابان آبوویان را با میدان آزادی در خیابان تومانیان پیوند میدهد. در واقع این خیابان بین میدان جمهوری و سالن اپرا قرار دارد؛ طول آن ۴۵۰ متر و عرض آن ۲۷ متر است.این خیابان که یکی از جاهای دیدنی ارمنستان است، ساختمان‌های مسکونی مجلل، فروشگاه‌های سطح بالای تجاری، دفاتر تجاری، کافی‌شاپ‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها و کلوپ‌های شبانه را در خود جای میدهد.
اگر در هنگام عصر در این خیابان پیاده‌روی کنید، می‌توانید نوازندگان خیابانی را ببینید و از شنیدن موسیقی آنها لذت ببرید. خیابان شمالی مکانی است که می‌توانید روح ارمنی را در آن احساس کنید. معماری این خیابان، ارمنی است؛ نه اروپایی و نه شوروی! از دیدن معماری مدرن و منحصربه‌فرد آن نهایت لذت را خواهید برد.
خیابان آبوویان
اگر می‌خواهید در قلب ایروان، پیاده‌روی کنید، چه جایی بهتر از خیابان آبوویان، این خیابان که یکی دیگر از جاهای دیدنی ارمنستان است. خیابان آبوویان بین سالهای ۱۸۶۸ و ۱۹۲۰ به خیابان استافیان معروف بود. این خیابان از میدان مرکزی جمهوری به مجسمه نویسنده برجسته ارمنی، خاچاتور آبوویان (۱۸۰۹–۱۸۴۸) منتهی می‌شود. این خیابان برای بزرگداشت این هنرمند به «آبوویان» نامگذاری شد. خیابان آبوویان اولین خیابان برنامه‌ریزی شده پایتخت ارمنستان است.
ابوویان بیشتر محل استقرار موسسه‌های فرهنگی و آموزشی، ساختمان‌های مسکونی مجلل، مغازه‌های برندهای معروف و برجسته، دفاتر تجاری، کافی‌شاپ‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها و کلوپ‌های شبانه است. البته رستوران و کافی‌شاپ، فروشگاه‌های برند و کلوپ‌ها اصلی‌ترین اجزای این خیابان به حساب می‌آیند.اگر از پیاده‌روی خسته شدید، کافی است روی نیمکت‌هایی که در دو طرف خیابان هستند بنشینید، بستنی بخورید و از موسیقی و رقص محلی که در خیابان اجرا می‌شود، لذت ببرید.
خیابان ماشتوتس
خیابان ماشتوتس که بین سالهای ۱۹۲۴ و ۱۹۹۰ به عنوان خیابان لنین شناخته می‌شد، یک خیابان و یکی از جاهای دیدنی ارمنستان است. این خیابان در منطقه مرکزی کنتورن ایروان قرار دارد. خیابان ماشتوتس بیش از ۶ کیلومتر طول دارد و یکی از بلندترین خیابانهای ارمنستان به حساب می‌آید. همچنین با دو خیابان اصلی ایروان، یعنی تومانیان و امیریان تقاطع دارد. ماشتوتس شمال و جنوب ایروان را به هم وصل کرده است و با پل پیروزی در جنوب آغاز و به موزه ماتناداران در شمال ختم می‌شود.
این خیابان در بیشتر اوقات شبانه روز به دلیل رفت و آمد زیاد، ترافیک سنگینی دارد. اما می‌تواند به عنوان یک پیاده‌روی عصرگاهی مقصدی مناسب باشد؛ آن هم با آثار تاریخی و فرهنگی و مراکز خرید بسیار! بناهای تاریخی مهمی در دل این خیابان جای گرفته‌اند که از میان آنها می‌توان به مسجد آبی، گالری ادوارد ایزابکیان، تئاتر اپرای ایروان، سینما نیری، اقامتگاه رئیس جمهور و تئاتر دولتی ماریوتای ایروان اشاره کرد.
ایستگاه راه آهن
ایستگاه راه آهن، در جنوب مرکز شهر ایروان قرار گرفته و حدود ۲.۸ کیلومتر از میدان جمهوری فاصله دارد. همچنین با یک تونل عابر پیاده به ایستگاه مترو دیوید ساسون که در مجاورت آن است، متصل می‌شود. این ایستگاه که در دهه ۱۹۵۰ ساخته شده، یادگاری عظیم از گذشته ایروان است. در سال ۲۰۱۰ ، ایستگاه راه آهن دوباره ساخته شد. در هنگام بازسازی فضای ایستگاه، LCDهایی را با اطلاعات برنامه قطار برای مسافران نصب کردند.
همچنین ایستگاه راه آهن ایروان که یکی از جاهای دیدنی ارمنستان است و به یک کاروانسرا شباهت دارد. فضای داخلی ایستگاه عمدتا سفید است با سقفی آراسته و زیبا. در هر طرف ایستگاه باغ‌هایی قرار دارد و حتی یک رستوران در این فضا، میزبان شما خواهد بود. هر بار که از این ایستگاه بازدید کنید و یا حتی در کنار آن قدم بزنید، احساس می‌کنید در دهه ۱۹۳۰ یا ۴۰ هستید. پیشنهاد می‌شود علاقه‌مندان به تاریخ، هنر یا معماری شوروی از این ایستگاه دیدن کنند. این ایستگاه دارای عناصر سنتی خاصی از طراحی و فرهنگ ارمنی است.
میدان جمهوری ایروان، سمبل استقلال ارمنستان
میدان جمهوری ایروان حکم میدان تقسیم است برای استانبول؛ هرچند تقسیم در شهرت و محبوبیت خیلی فراتر رفته است. میدان جمهوری معروف‌ترین میدان ایروان و یکی از نماد‌های اصلی این شهر است که جشن‌ها و مراسم‌های زیادی در این میدان برپا می‌شود. جشن استقلال ارمنستان هم هر سال ۲۱ دسامبر (مهر ماه) در این میدان با شکوه تمام برگزار می‌شود. قبلا نام این میدان «میدان لنین» بود که در بیستمین سالگرد حضور شوروی در ارمنستان مجسمه او در این میدان قد علم کرده بود. اما بعد از آن که ارمنستان به استقلال رسید، مسجمه لنین هم دیگر در این میدان جایی نداشت و برداشته شد.
معماری میدان جمهوری ایروان
میدان دو بخش بیضی شکل و ذوزنقه‌ای دارد که طرح سنگفرش‌های بخش بیضی الهام گرفته از طرح فرش‌های ارمنی است. در بخش ذوزنقه‌ای فواره‌های موزیکال کار گذاشته شده که شب‌ها با نورپردازی و رقص فواره‌ها فضای گردشگر پسندی می‌سازد. بناهای اطراف میدان که شبیه‌تر به تصویری هستند که از ارمنستان در ذهن‌مان نقش بسته از سنگ‌های صورتی و سفید خاص(Tufa) است. سبک معماری ساختمان‌های اطراف میدان نئوکلاسیک است و طرح‌ها و ظرافت‌کاری ارمنی آن حسابی در اطراف میدان خودنمایی می‌کنند. ساعتی هم که در ساختمان دولت زمان را نشان میدهد از موسکو آورده شده، همان دوره‌ای که ارمنستان در دست شوروی بود. گالری ملی و موزه تاریخ هم اطراف همین میدان است.
جاذبه های تاریخی ارمنستان و جلوه تاریخ
ارمنستان قدمتی چند هزار ساله دارد، از این رو جاذبه‌های تاریخی ارمنستان، یکی از مقصدهایی است که گردشگران باید از آن دیدن کنند.
دژ اربونی
دژ یا قلعه اربونی یکی از قدیمی‌ترین قلعه‌هایی است که تا به امروز در تاریخ بشر ساخته شده است. قدمت این دژ باستانی به ۷۸۲ سال قبل از میلاد مسیح بر میگردد و آن را شروع ایروان مدرن می‌دانند. قلعه اربونی توسط پادشاه اورارتوها، آرگیشتی اول ساخته شده است. در کتیبه این قلعه آمده است: به بزرگی خداوند، ارگیشتی، پسر منوآ این دژ قدرتمند را بنا کرد و آن را برای ایجاد ترس در میان دشمنان پادشاه اربونی«قلعه خون» نام گذاری کرد.
نقشه معماری دژ مثلث شکل بوده و از توف، خشت، چوب و بازالت ساخته شده است. قلعه اربونی علاوه بر هدف اصلی خود برای حفاظت، مرکز مذهبی پادشاهی محسوب می‌شد. این قلعه همچنین یک تالار بزرگ دارد که در زمان قدیم محل برگزاری رویدادهای مهم بوده است. این تالار دارای نقاشی‌های رنگی است که مرمتگران توانسته‌اند با فناوری‌های مدرن آنها را تا حدودی بازیابی کنند. نقاشی‌های دیوار بیشتر به رنگ قرمز، کرم، آبی، زرد و قهوه‌ای هستند. این نقاشی‌ها موضوعاتی از قبیل شکار، کشاورزی، پرورش گاو و پرستش خدا را نشان می‌دهند که به نوعی تمدن باستان اورارتو را نشان میدهد.
خانه اپرا
سالن اپرای ایروان در سال ۱۹۳۳ توسط الکساندر تامانیان، طراح و معمار معروف ارمنی ساخته شد. یک خانه اپرای عالی و بی‌نظر که شامل دو سالن کنسرت آرام خاچاتوریان با ۱۴۰۰ صندلی و تئاتر ملی اپرا و باله الکساندر اسپنداریان با ۱۲۰۰ صندلی است. مکانی استثنایی که در آن می‌توانید هم از باله و نمایش‌های موزیکالش، و هم از تک‌نوازی سمفونیک و پیانو لذت ببرید. خانه اپرا درست روبروی میدان آزادی است. در نزدیکی این مکان رستوران‌های زیادی وجود دارد که برای جمع خانواده و دوستان بسیار مناسب هستند.
محوطه بزرگی در نزدیکی این سالن وجود دارد که در آن مجسمه‌هایی به منظور گرامی‌داشت آهنگسازان بزرگ ارمنی، آرام خاچاتوریان و الکساندر اسپندیریان و همچنین شاعر پرآوازه این کشور، هوهانس تومانیان قرار دارد. همچنین مجسمه و یادبودی از آهنگساز برجسته ارمنی آرنو باباجانیان با فاصله کمی از خانه اپرا واقع شده است.
مسجد آبی
مسجد آبی که به اسم مسجد کبود هم شناخته می‌شود، مسجدی تاریخی در ایروان است که در قرن هجدهم ساخته شد. به آن مسجد آبی گفته می‌شود چون آبی رنگ اصلی ورودی و کاشی‌ها است. این مسجد تاریخی که یکی دیگر از جاهای دیدنی ارمنستان است، هرگز قرار نبوده که یک مسجد مجلل باشد. چون نمی‌تواند با مساجد استانبول یا تهران رقابت کند، اما با این وجود یک ساختمان زیبا است.
ساخت مسجد آبی در قرن هجدهم و در زمان پادشاهی ایران بر ارمنستان آغاز شد. این مسجد از مساجد ایرانی الگوبرداری شده و از سنت‌های شاخه شیعه اثنی عشری اسلام پیروی می‌کند. مسجد جامع آبی ایروان بیش از ۶۵۰۰ متر مربع زمین اصلی و همچنین یک مدرسه علمیه، حیاط داخلی و سالن اجتماعات دارد. در حال حاضر، این تنها مسجد جامع در ارمنستان است؛ بقیه رها و یا تخریب شدند.
کتابخانه باستانی ایروان، کتابخانه‌ای به قدمت تاریخ
این کتابخانه یکی از مهم‌ترین گنجینه های ادبی نه تنها ارمنستان بلکه کل جهان است. بنیادی به اسم ماتناداران دست نوشته‌های باستانی به زبان ارمنی و زبان‌های فارسی، یونانی، عربی، سریانی، هندی و … گردآوری کرده است. ۱۷۰۰۰ دست نوشته خاص را در این کتابخانه می‌توان دید. اگر تا حالا فقط در کتاب‌های تاریخی می‌خواندید که شاه‌ها فرمان می‌دادند حالا اینجا می‌توانید چند مورد از فرمان‌های شاه‌های صفویان را به دست خط خود پادشاه ببینید.
جلوی بنای کتابخانه مجسمه ماشتوتس را می‌بینید، که در حال یاد دادن الفبا به یک نوجوان است؛ ماشتوتس همان کسی است که الفبای ارمنی را ساخته است. بعد از پله‌ها به در بزرگ مسی می‌رسید که شما را به داخل کتابخانه هدایت می‌کند. داخل موزه هم که دستنوشتههای کهن از رومی‌ها، ایرانی‌ها، اعراب و ارامنه دیده می‌شود. بیرون از کتابخانه کتیبه‌ها و سنگ قبرهایی هستند که از مناطق باستانی ایروان جمع‌آوری شده‌اند و به اینجا آورده شده‌اند.
معبد گارنی، تنها یادگار ارمنستان پیش از مسیحیت
معبد گارنی با شکوه تمام در دل کوه‌ها قد علم کرده است و نمای آن شما را بیشتر یاد بناهای رومی می‌اندازد. معبد گارنی تنها یادگاری است که از ارمنستان پیش از مسیحیت به جا مانده است. به خاطر همین است که در میان آثار تاریخی این کشور جایگاه خاصی دارد، تا جایی که سال‌ها روی اسکناس‌های این کشور بود. بعد از ورود مسیحیت به ارمنستان بیشتر کلیساها روی صومعه‌ها و نیایشگاه‌های مهر پرستی بنا شد و امروز دیگر از آن نیایشگاه‌ها خبری نیست؛ همانطور که با ورود اسلام به ترکیه روی تمام کلیساها مسجد بنا شد.
مهرپرستی آیینی است که پیروان آن «میترا»، ایزد ایران باستان را ستایش می‌کردند. ظرافت‌های معماری هنز هم روی سنگ‌های بنا بر جا مانده است. معبد گارنی در ۳۶ کیلومتری ایروان و در روستایی به اسم گارنی قرار دارد. برای دیدن این معبد یا تاکسی بگیرید یا با تور بروید.
صومعه گغارد، صومعه‌ای در دل کوه
صومعه گغارد یکی از باشکوه‌ترین دیدنیهای ارمنستان است که اطراف ایروان است. این صومعه در دل کوه و از سنگ تراشیده است و آنقدر ارزشمند است که وارد لیست میراث جهانی یونسکو هم شده است. کلیسا در دو دوره مختلف ساخته شده است. در دوره اول، خاندان زاکاریان که از خانواده‌های ثروتمند و سلطنتی ارمنستان بودند، کلیسای بیرونی را ساختند. در دوره دوم، خاندان دیگری به اسم خاندان پروشیان این ملک را از زاکاریان‌ها خریداری کردند و کلیسای درونی را ساختند.
«گغارد» به معنای سر نیزه است و اشاره دارد به داستان مسیح که بعد از اینکه به صلیب کشیده شد، با این نیزه پهلوی او را هم مجروح کردند. این نیزه را قبلا می‌شد در همین کلیسا دید، اما حالا به خزانه مقدس کلیسای جامع اچمازدین(در شهر واغارشاپات) منتقل شده است. گفته می‌شود که اچمازدین «نخستین کلیسای جامع در تاریخ مسیحیت» است، که در گذشته به آن اوچ کلیسا هم می‌گفتند. اوچ یک کلمه ترکی و به معنای سه است؛ اوچ کلیسا یعنی سه کلیسا.
معماری خیره کننده
شیرهای حکاکی شده که نماد خانواده سلطنتی زاکاریان است، حوضچه‌ای که از آب چشمه پر می‌شود، کلیسای کوچک دیگری که مقبره شاهزاده پاپاک پروشیان و همسر اوست در بازدید از این کلیسای بزرگ توجه را جلب می‌کنند. در سمت راست پله‌های ورودی کلیسای دیگری از سنگ خام تراشیده شده که آکوستیک است و ابعاد خیره‌کننده‌ای دارد.
موزه های ارمنستان برای یک گردشگری فرهنگی
به طور معمول موزه‌ها نماد فرهنگ و سنت کشورها هستند و هر کشوری را بدون وجود موزه‌ها نمی‌توان شناخت. ارمنستان هم از این قاعده جدا نیست. موزه‌های ارمنستان فرهنگ اصیل ارمنی و آثار هنری چهره‌های برجسته این کشور را به‌خوبی منعکس می‌کنند. در ادامه چند موزه مشهور ارمنستان را با هم مرور می‌کنیم.
آبشار، پارک مجسمه و موزه هنرهای معاصر کافسجیان
یکی از موزه‌های پرآوازه و جاهای دیدنی ارمنستان، آبشار، پارک مجسمه و موزه هنرهای معاصر کافسجیان است. همچنین این مجموعه به عنوان بنیاد موزه کافسجیان شناخته می‌شود. کافسجیان، موزه هنری ایروان، در منطقه مرکزی کنتورن، و در نزدیکی آبشار ایروان واقع شده است. این موزه که مجموعه‌ای از پله‌های عظیم با آبنما را در اختیار خود دارد، از باغ‌های خیابان تامانیان و منطقه عابر پیاده بالا می‌رود.
این موزه از بنیانگذار خود یعنی، جرارد ال. کافسجیان، الهام می‌گیرد. همچنین نمایشگاه‌های متنوعی را از مجموعه هنرهای معاصر کافسجیان ارائه میدهد. این موزه در نوامبر ۲۰۰۹ در شهر ایروان افتتاح شد که علاوه بر نمایشگاه آثار منحصربه‌فرد هنر مدرن، برنامه متنوعی از سخنرانی‌ها، فیلم‌ها، کنسرت‌ها و اقدامات آموزشی متعدد را به بزرگسالان و کودکان، ارائه میدهد. از زمان افتتاح، سالانه بیش از یک میلیون نفر از این مرکز بازدید کرده‌اند. این مجموعه تاریخی علاوه بر موزه، یک پارک مجسمه را هم در بر می‌گیرد، که فضای سبز کوچک و بخشی از موزه است و در قسمت شمالی خانه اپرا قرار دارد. مجسمه هنرمندان و افراد مشهور دنیا مثل بوترو در این پارک نصب شده است. همچنین می‌توان از آبشارها، فواره‌ها و … بازدید کرد.
موزه ماتناداران
موزه ماتناداران (به معنی مخزن کتاب) منبعی ارزشمند از تاریخ ثبت شده کشور ارمنستان و مخزن اصلی نسخه‌های خطی باستانی در ایروان است. به طور کلی این موزه یک موسسه تحقیقاتی و بزرگترین کتابخانه دستنوشتههای ارمنی در جهان است. این موزه ارزشمند، به عنوان یکی از جاهای دیدنی ارمنستان، در سال ۱۹۵۹ و بر اساس مجموعه ملی کلیسای ارامنه که قبلا در اچمیادزین برگزار می‌شد، تاسیس شده است. در حال حاضر، چندین مخزن نسخه خطی در سراسر جهان وجود دارد، اما متاسفانه هزاران نسخه خطی ارمنی در جریان نسل کشی در امپراتوری عثمانی از بین رفت.
ارمنستان در طول تاریخ کانون، نبردی برای قدرت‌های بزرگ بوده و با توجه به این موضوع آسیب زیادی به آثار فرهنگی و تاریخی آن وارد شده است. در حال حاضر در این موزه حدود ۲۳۰۰۰ نسخه دستنویس خطی نگه‌داری می‌شود که در سالن‌ها و بخش‌های مختلف به نمایش گذاشته شده‌اند. البته همه این دست‌نوشته‌ها به تاریخ ارامنه مربوط نیست و دست‌نوشته‌هایی به زبان‌های عربی، سریانی، یونانی، هندی، گرجی و عبری نیز در آن وجود دارد.
موزه سرگئی پاراچانف
سرگئی پاراجانف نویسنده‌ای توانا و خالق اثر چندین فیلم شاهکار بود که باعث تحسین جهانی وی شد. سایه‌های نیاکان فراموش شده (۱۹۶۴)، رنگ انارها (۱۹۶۹)، افسانه قلعه سورام ( ۱۹۸۵) و آشیک-کریب (۱۹۸۸)نمونه‌هایی از آثار این هنرمند مشهور هستند.
موزه سرگئی پاراجانف، یکی از جاهای دیدنی ارمنستان، با مصوبه دولت ارمنستان در سال ۱۹۸۸ و پس از اولین نمایشگاه آثار هنری وی در موزه هنرهای مردمی ارمنستان تاسیس شد. این موزه در ابتدا ۶۰۰ اثر پاراجانف را تشکیل می داد. مجموعه‌ها، کلاژهای مسطح و سه(۳) بعدی، نقاشی‌ها، عروسک‌ها و طرحهای فیلم، مبلمان و وسایل شخصی که در طول زندگی او از تفلیس به ایروان منتقل شده است. در طول سال‌ها به موضوعات موجود در موزه اضافه شد و امروزه به ۱۵۰۰ اثر رسیده است. موزه پاراجانف یکی از محبوب‌ترین موزه‌های ایروان است.
موزه ساریان
مارتیروس ساریان یکی از بزرگترین هنرمندان قرن بیستم و بنیانگذار مکتب ملی نقاشی معاصر ارمنستان است. ساریان در ۲۸ فوریه ۱۸۸۰ در نخجوان به دنیا آمد. وی به عنوان یک چهره برجسته ملی از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۱ ریاست اتحادیه هنرمندان ارمنستان را برعهده داشت. آثار وی عمدتا در گالری ملی ارمنستان و همچنین در بهترین موزه‌های کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، ایالات متحده آمریکا، فرانسه و سایر کشورها حفظ و به نمایش گذاشته می‌شوند.
موزه خانه مارتیروس ساریان در سال ۱۹۶۷ و در زمان حیات این هنرمند افتتاح شد. این هنرمند بزرگ از سال ۱۹۳۲ تا زمان مرگش در سال ۱۹۷۲ در اینجا زندگی می‌کرد. خانه موزه ساریان شامل یک عمارت، یک گالری و یک مکان مقدس از کل مجموعه، استودیویی است که این استاد بزرگ نقاشی‌هایش را انجام داده است. این هنرمند در زمان افتتاحیه موزه، ۵۰ اثر خود را به آن اهدا کرد. در حال حاضر موزه از حدود ۳۰۰ نقاشی تشکیل شده است. ساریان ، به دلیل درک منحصر به فرد خود از جهان، به عنوان استاد رنگ شناخته می‌شد. بوم‌های این هنرمند به معنای واقعی کلمه آغشته به رنگ‌های گرم و انگیزه‌های ملی ارمنستان عزیزش بود. همانطور که این هنرمند بزرگ می‌گفت: انسان طبیعت است، طبیعت یک انسان است و بنابراین مرگ وجود ندارد. در واقع، ساریان در قلب هر ارمنی، تا زمانی که نقاشی‌های او وجود داشته باشد، زنده است،
موزه تاریخ
موزه تاریخ، یکی دیگر از جاهای دیدنی ارمنستان، موزهای در حوزه باستان‌شناسی، سکه شناسی، قوم نگاری، تاریخ مدرن و مرمت در ارمنستان است. این مجموعه ملی ۴۰۰هزار شی و اثر دارد و در سال ۱۹۲۰ تأسیس شد. ۳۵ درصد از مجموعه اصلی از موارد مربوط به باستان شناسی ، ۸ درصد از مجموعه از موارد مربوط به مردم نگاری، ۴۵ درصد موارد مربوط به سکه شناسی و ۱۲ درصد مجموعه از اسناد تشکیل شده است. این موزه، موزه ملی ارمنستان محسوب می‌شود و در میدان جمهوری ایروان واقع شده است.
موزه تاریخ ارمنستان به طور مداوم آثار موجود در مجموعه‌های خود را با یافته‌های جدید در سایت‌های باستانی ارمنستان توسط موسسه باستان‌شناسی و مردم‌نگاری و آکادمی ملی علوم ارمنستان به روز می‌کند. سایر اشیا از طریق خرید و کمک مالی به دست می‌آیند. این موزه نمایانگر تصویری جدایی‌ناپذیر از تاریخ و فرهنگ ارمنستان، از دوران پیش از تاریخ تا به امروز است.
مجموعه ها
- مجموعه بزرگی از اشیا برنز هزاره ۲ تا ۳ قبل از میلاد.
- میراث تاریخی و فرهنگی اورارتو، متشکل از کتیبه‌های میخی، تندیس‌های برنزی، نقاشی‌های دیواری، سرامیک‌های نقاشی شده، بازوها و سلاح‌هایی با تزئینات مجسمه‌سازی، توسط کارمیر بلو ، آرین-برد و آرگیشتی خینیلی.
- کتیبه میخی ۷۸۲ سال پیش از میلاد در مورد بنیانگذاری شهر اربونی توسط پادشاه اورارتوی آرگیشتی اول.
- مجموعه‌ای از اشیا منعکس‌کننده تاریخ حمل و نقل، ارابه‌های چوبی مربوط به قرن چهاردهم و پانزدهم قبل از میلاد.
- مجموعه‌ای از سکه‌های طلا، نقره و مسی از میلتی، یونانی، مقدونی، سلوکی، اشکانی، رومی، ساسانی، بیزانسی، عربی و سلجوقی که در ارمنستان دست به دست شده‌اند.
- مجموعه‌ای از سکه‌های ارمنستان، صادر شده در ماینور هایک قرن ۳ قبل از میلاد الی ۱۵۰ قبل از میلاد، سکه‌های سلسله آرتاکسیاد ارمنستان ۱۸۹ قبل از میلاد الی ۶ میلادی؛ پادشاهی کیوریکه در قرن یازدهم و پادشاهی ارمنی کیلیکیا ، نمونه‌ای از آثار ارزشمند در این موزه است.
موزه تاریخ ایروان، عصاره تاریخ این سرزمین
شاید این موزه قدیمی بهترین جا برای ورق زدن تاریخ این شهر و سرزمین باشد. موزه تاریخ ایروان یکی از قدیمی‌ترین موزه‌های ایروان است که یک جورهایی خانه به دوش بوده و بعد از عوض کردن ۵ خانه نهایتا در این ساختمان زیبا کنار میدان جمهوری ساکن شده است. در این موزه ۳ طبقه ۹۰۰۰ اثر را می‌توانید از دوره‌های تاریخی مختلف ببنید، از کتاب‌های باستانی و اشیای سنتی گرفته تا نقاشی‌ها، همین طور اولین تلفن و دوربین فیلمبرداری و وسایل جنگی. ایرادی که بیشتر گردشگران از این موزه می‌گیرند این است که توضیح اشیا به زبان ارمنی است و کسانی که این زبان را بلد نیستند، طبیعتا نمی‌توانند متوجه نوشته‌ها شوند. بهتر است با یک تور لیدر مجرب به دیدن این موزه بروید تا تاریخچه پشت هر اثر را بدانید.
طبقه اول موزه تاریخ ایروان
طبقه اول بیشتر از فرهنگ و سنت‌های ارمنستان می‌گوید. البته یک نمایشگاه دائمی فرش هم هست که فرش‌های این منطقه را به نمایش گذاشته است. در همین طبقه اول امکان برگزاری دو نمایشگاه موقت هم وجود دارد که در آنها نمایشگاه صنایع دستی، کتاب و ظروف چینی برگزار می‌شود.
طبقه دوم موزه تاریخ ایروان
در طبقه دوم اشیایی را می‌بینید که از مناطق باستانی ارمنستان پیدا شده است. نام یکی از منطقه‌های باستانی دوین است که قدمت آن به قرن ۷ تا ۱۳ میلادی برمی‌گردد. از شهر باستانی آنی که اسمش به لیست آثار جهانی یونسکو هم رسیده است، اینجا آثاری دیده می‌شود. پادشاهی ارمنی کیلیکیه که در دوران باستان در این سرزمین زندگی می‌کرده‌اند یادگاری‌های زیادی برای این دوران به جا گذاشته‌اند که همه آنها را می‌توانید در طبقه دوم موزه ببینید و در زمان کوتاهی تاریخ را دوره کنید.
طبقه سوم موزه تاریخ ایروان
طبقات که بالاتر می‌رود، اشیا قدیمی‌تر و خاص‌تر می‌شود. طبقه سوم طبقه سنگ‌های قدیمی و عصر برنز و آهن است. اولین ابزارهایی که بشر از آهن و برنز ساخته در این طبقه جا گرفته است. سنگ‌های خیلی قدیمی که سنشان به سال‌ها قبل از میلاد برمی‌گردد و یادگاری‌های پادشاهی اوراتور که زمانی بر اطراف دریاچه ارومیه، دریاچه وان و بلندی‌های ارمنستان حکمرانی می‌کردند حالا همه در طبقه سوم این موزه جمع شده‌اند.
موزه نسل کشی ارامنه، حکایت از روزگار تلخ
نسل کشی ارامنه به دست ترکان عثمانی قلب تاریخ را هم به درد آورده است. به خاطر همین است هر جا که ارامنه زندگی‌ای برای خود سر و سامان دادند به یاد از دست رفتگان بنایی ساختند. یکی از این بناها را هم درکلیسای وانک اصفهان می‌توانید ببینید. اما بزرگ ترین آن موزه نسل کشی ارامنه در ایروان است. شاید از دردناک‌ترین و باعظمت‌ترین مناطق دیدنی ارمنستان همینجا است.
موزه نسل کشی ارامنه در محل یک قلعه قدیمی، روی تپه‌ای به نام تیت سرناکابرد و کنار رودخانه‌ای به نام هرازدان بنا شده است. خود بنا از ۱۲ ستون نوک تیز همگرا و یک ستون ۴۴ متری ساخته شده است. ستون‌های دوازده گانه نشانگر ۱۲ استانی هستند که ارامنه در آن کشته شدند و ستون ۴۴ متری هم زایش دوباره و از سرگیری زندگی ارامنه را نشان میدهد. در وسط این ستون‌ها آتشی برپاست که خودشان به آن آتش جاویدان می‌گویند و این را نمادی برای روح و روان خاموشی‌ناپذیر ارامنه می‌دانند.
دیدنیهای داخل موزه
عکس‌ها و اسناد مختلف در این موزه نمایش داده شده و توضیح‌ها به سه زبان مختلف هستند. اگر می‌خواهید کل موزه را با دقت ببینید و جزئیات این اتفاق تاریخی را بهتر بدانید دو ساعت زمان برای بازدید از این موزه کنار بگذارید.
بنای موزه هم به معمارهای پرآوازه ارمنی، آرتور ترخانیان، ساشور کلاشیان و هوهانس کاچریان سپرده شد و در سال ۱۹۶۷ ساخت آن تکمیل شد. هر سال ۲۴ آوریل که مصادف با اردیبهشت ماه ایران است، ارامنه از سراسر دنیا در محل این یادبود حاضر می‌شوند تا یاد از دست رفتگان را با اهدای گل و ادای احترام زنده نگه دارند.
موزه آثار چوبی
در یکی از مناطق زیبای پایتخت ایروان، در خیابان پارونیان، موزه دولتی آثار چوبی و منبت کاری واقع شده است که از جاهای دیدنی ارمنستان به‌شمار می‌رود. این موزه در سال ۱۹۷۷ به همت آلبرت استپانیان، وزیر صنایع چوب و وانیک شرامبیان نقاشی که مجموعه سفال‌ها، فرش‌ها، فلزات، ملاقه‌ها و قاشق‌ها را برای سال‌ها جمع‌آوری کرده بود، بنیانگذاری شد. با گذشت زمان، موزه با اضافه کردن نمونه‌های جدید غنی‌تر می‌شد، بطوریکه امروزه دارای ۲۵ تا۳۰ مجموعه با حدود ۳۰۰۰ نمایشگاه است.
این نمایشگاه از سه قسمت تشکیل شده است که درکنار آثار ساخته شده از انواع مختلف چوب، آثار دیگری مانند فرش و سرداب‌های نمک ارمنی و وسایلی نظیر شاتل‌های چوبی برای ساخت توری، زیور آلات، میله‌هایی برای بررسی خمیر و قطعات پلاستیکی را در آن می‌توان مشاهده کرد. نمایشگاه موزه با نقش و نگارهای ظریف و منحصر به فرد آراسته و ستون‌هایش با پرندگان تزئین شده است. قالب‌ها و دوک‌ها، گهواره و کاناپه منبت کاری شده در مرکز نمایشگاه، توجه بازدید کنندگان را به خود جلب می‌کند. این موزه همچنین آثار چوبی را بازیابی می‌کند. در میان این اشیا سینی‌های حک شده، جعبه‌های سیگار و کوزه‌های شراب وجود دارد. تعداد زیادی جلد کتاب، گلدان، قابلمه و جعبه مداد نیز در آن می توان دید. یکی از قسمت‌های مهم نمایشگاه موزه، آثار مجسمه‌سازی چوبی است.
طبیعت‌گردی در پارک های ارمنستان
طبیعت و طبیعت‌گردی همیشه طرفداران خاص خود را دارد. بسیاری از گرشگردان فقط برای بازدید از طبیعت مقصد مورد نظر، راهی سفر می‌شوند. طبیعت زیبای ارمنستان هم یکی از جاذبه‌های گردشگری این کشور است که هرساله مسافران و گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب می‌کند. در اینجا قصد داریم چند پارک مشهور ارمنستان را معرفی کنیم.
پارک و بنای یادبود پیروزی
احداث این پارک در اواخر دهه ۱۹۳۰ آغاز شد. پس از جنگ جهانی، این پارک با یادبود پیروزی شوروی بر آلمان نازی در جبهه شرقی جنگ جهانی دوم به پارک پیروزی تغییر نام یافت. در نهایت پس از این جنگ، پارک پیروزی در ۲۹ نوامبر ۱۹۵۰ و در سی امین سالگرد شوروی شدن ارمنستان افتتاح شد. در همان روز، یک مجسمه مس از جوزف استالین با ارتفاع ۱۷ متر طراحی شده توسط سرگئی مرکوروف، هنرمند خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، در پارک احداث شد.
در سال ۱۹۶۲مجسمه استالین متلاشی شد و مجسمه یادبود مادر ارمنستان توسط معمار آرا هاروتویان در سال ۱۹۶۷ طراحی و جایگزین آن شد و موزه ای که به نقش ارمنستان در جنگ بزرگ میهنی اختصاص داشت، در زیر پایه مجسمه افتتاح شد. با این حال در سال ۱۹۹۵ این موزه به موزه نظامی ارمنستان تحت مدیریت وزارت دفاع تبدیل شد. در این پارک یک شهربازی کوچک و یک دریاچه مصنوعی آرویک که توسط معمار هوانس هاکوپیان طراحی شده بود وجود دارد. بین سالهای ۱۹۸۳ و ۱۹۸۵ پارک برای کارهای مرمت عمده تعطیل شد. در ۹ مه ۱۹۸۵، افتتاح کوچه قهرمانان و مقبره سرباز گمنام در نزدیکی مجتمع مادر ارمنستان، در چهلمین سالگرد پیروزی بزرگ در جنگ جهانی دوم، انجام شد و در سال ۱۹۸۹ یک چرخ و فلک جدید در پارک تفریحی جایگزین چرخ فلک قدیمی شد.
پارک کودک
پارک کودک یا پارک راه آهن کودکان به دوره اتحاد جماهیر شوروی در شهر ایروان ارمنستان برمی گردد. این پارک زیبا دارای قطار ریلی جذابی است که بسیار قدیمی بوده و قدمت آن به سال ۱۹۳۷ میلادی می رسد. این قطارها از آن زمان در این پارک قرار دارد و برخلاف قدیمی بودن، سالم و سرحال هستند و همچنان به فعالیت ادامه میدهد. این قطار در پارک مسیری به طول ۶۰۰ متر را دور می زند و به محل اولیه خود برمی گردد. در مسیر عبوری قطار، چند تونل کوچک وجود دارد و می توان درختانی زیبا را در طول مسیر دید، همین‌طور چند چشمه کوچک و رودخانه زیبای پارک که در مسیر قطار قرار دارد و از جلوه‌های زیبای این قسمت است.
هدف از ساخت این پارک آموزش و ایجاد شرایطی برای یادگیری مهارت های مرتبط در زمینه راه آهن بود که خود به اثری منحصر به فرد در دوره اتحاد جماهیر شوری تبدیل شد.
پارک عشاق
قدمت این پارک به قرن هجدهم میلادی بر میگردد که به نام پارک کوزرن در منطقه کوزرن حومه شمال غربی ایروان قدیمی شناخته می‌شود. پس از جنگ جهانی دوم، به عنوان بخشی از جشن صد و پنجاهمین سالگرد تولد الکساندر پوشکین شاعر مشهور روسی، دوباره طراحی شد و به پارک پوشکین تغییر نام داد. سپس در سال ۱۹۷۰، این پارک به عنوان ادای احترام به دوستی تمام کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی، بارکاموتیون (دوستی) نامگذاری شد.
این پارک که یکی دیگر از جاهای دیدنی ارمنستان است، در سال ۱۹۹۵، به دنبال استقلال ارمنستان، با تصمیم ریاست نمایندگان مدنی شورای شهر ایروان، و به دلیل اینکه پارک مورد علاقه بسیاری از زوج ها بود، به نام پارک عشاق ایروان تغییر نام پیدا کرد. پس از مرمت و بازسازی کامل بین سالهای ۲۰۰۵ و ۲۰۰۸، پارک عشاق ایروان در نوامبر ۲۰۰۸ افتتاح شد. در این پارک همچنین یک آمفی تئاتر کوچک با ظرفیت ۲۱۵ صندلی و صحنه ۱۰۰ متر مربعی وجود دارد که به نام رابرت بوقوسیان نامگذاری شده است. رویدادهای زیر در پارک برگزار می شود:
- جشن‌های تعطیلات ملی و اعیاد ارمنستان
- نمایش فیلمهای هوای آزاد جشنواره بین‌المللی فیلم زردآلو طلایی
- جشنواره‌های مطالعه در فضای باز
- جشنواره‌های موسیقی
- کنسرت‌های زنده
- نمایشگاه‌ها
آب نمای موزیکال
یکی از جاذبه‌های میدان جمهوری ارمنستان، آب نمای موزیکال است که گردشگران را از سراسر دنیا به خود جذاب می‌کند. این آب نمای رقصان که به آب نمای آوازه‌خوان هم معروف است، در سال ۱۹۶۸ و به برای جشن ۲۷۵۰ سالگی ارمنستان افتتاح شد. در آن زمان این تنها آبنمای رقصان شوروی بود و هر روز غروب به مدت دو ساعت با موسیقی‌های گوش‌نواز به استقبال مردم می‌رفت. آب نمای موزیکال از اواخر ماه می تا ماه اکتبر، هر روز روشن است و با پخش موسیقی دلنشینی، فضای آرامش‌بخشی را به بازدیدکنندگان القا می‌کند. از ساعت ۹ تا ۱۱ شب می‌توانید از موسیقی و جشن نور و رنگ این آب نما لذت ببرید.
اغلب از شاهکارهای کلاسیک جهان، موسیقی‌های ملی و موسیقی پاپ و راک، برای پخش استفاده می‌شود. نمایش رنگ و رقص نور و آب، همیشه با پخش موسیقی «عشق ابدی» اثر «چارلز ازناور» تمام می‌شود. رنگ آب‌نماها با توجه به ریتم موسیقی تغییر می‌کند و هماهنگی و زیبایی خاصی به آن می‌بخشد. اگر مسافر ارمنستان هستید، پیشنهاد می‌کنیم بازدید از این آب نما را از دست ندهید.
منطقه سرسبز کاسکاد
منطقه سرسبز کاسکاد ایروان قلب تپنده این شهر است. جایی که جوانان دور هم جمع می‌شوند. تمام کنسرت‌های فضای باز در این محل برگزار می شود، جایی که می توانید بهترین چشم‌انداز ایروان را داشته باشید. ساخت این منطقه از سال ۱۹۷۱ آغاز شد و تا سال ۱۹۸۰ به طول انجامید. شکل نهایی و فعلی این بنای زیبا به شکل راه‌پله است که در آخرین مرحله بازسازی در سال ۲۰۰۹ انجام شد. با توجه به سرمایه‌گذاری‌ها و ارتباطات تاجر و مجموعه‌دار هنر ارمنی- آمریکایی، کاسکاد به یک موزه هنر مدرن با فضای آزاد تبدیل شده است.
آثار هنرمندانی مانند فرناندو بوترو (مجسمه ساز کلمبیایی)، لین چادویک (مجسمه ساز انگلیسی)، باری فلاناگان (مجسمه ساز ولزی)، استانیسلاو لیبنسکی و جاروسلاوا بریچتوا (زوج چک)، پل کاکس (مجسمه ساز انگلیسی) و بسیاری از هنرمندان دیگر در این منطقه وجود دارند و به رهگذران فرصتی برای لذت بردن از این شاهکارها را در پیاده‌روی صبحگاهی یا عصرگاهی می‌دهند. اگر به کاسکاد به عنوان یک ساختمان نگاه کنیم ساختمانی چند طبقه است. هر طبقه از آن آثار متمایز هنری را در معرض نمایش می گذارد و حال و هوای متفاوتی را منتقل می کند. در هر طبقه یک سالن داخلی نیز وجود دارد که دارای آثار هنری معاصر مختلف است. موزه‌های بیشتری در داخل ساختمان وجود دارد، از جمله فروشگاه آزاد موزه هنر مدرن، نمایشگاه‌های موقت هنرمندان مشهور ارمنی و بین‌المللی، و در بالای آن موزه کاخ بلورین سواروسکی را می توان پیدا کرد.
کاسکاد نه تنها به دلیل آثار هنری با ارزش و عالی، بلکه بخاطر چشم‌انداز خارق‌العاده‌ای از ایروان و کوه آرارات که پشت ساختمان‌های صورتی‌رنگ ایستاده، همیشه مورد علاقه همه بوده است. کاسکاد همچنین با توجه به کافه های دنج به مکانی برای مهمانی‌های دوستانه، گفتگوهای پرجنب‌وجوش و جلسات تجاری پربار تبدیل شده است. راه‌پله‌های کاسکاد مکانی مناسب برای کنسرت‌های جاز و کلاس‌های مستر سنتی رقص ارمنستان است.
دریاچه سوان، زیبایی طبیعی، تاریخی و تفریح
تصویر دریاچه سوان ارمنستان درست مثل کارت پستال‌ها می‌ماند. اما اینکه این دریاچه از نزدیک هم همینقدر زیبایی دارد، بستگی دارد که زیبایی برای شما در زمستان بیشتر تعریف شود یا در تابستان. البته سوان تنها دریاچه ارمنستان نیست و فقط یکی از ۱۰۰ دریاچه کوهستانی در دل این کشور کوچک است، اما می‌شود گفت که معروف‌ترین آن است.
رفتن به دریاچه سوان یک تیر با سه نشان است، هم طبیعت زیبا دارد، هم صومعه تاریخی و هم تفریح‌های متنوع. صومعه‌ای که امروز روی شبه جزیره‌ای روی دریاچه سوان می‌بینیم در گذشته روی جزیره بوده است، اما کم‌کم آب پایین آمده و فضا به شکل امروزی درآمده است. این صومعه را شاهدخت ماریام ساخته است که دختر آشوت یکم بوده است. برای رسیدن به خود صومعه پله‌های زیادی در پیش دارید اما در مسیر این ۲۳۵ پله تراس‌های بزرگی هستند که می‌توانید از آن بالا به تماشای سوان بایستید و نفسی تازه کنید.
از آنجایی که دریاچه سوان در اراتفاع بالایی قرار دارد طبیعی است که زمستان سردتری هم داشته باشد. اگر با برف و سرما رابطه خوبی ندارید بهتر است تابستان و در ماه‌های جولای و آگوست (تیر و مرداد) به دیدن سوان بروید.
تفریح‌های سوان
اگر قرار است یکی دو روز در همسایگی دریاچه بمانید، اقامتگاه‌هایی اطراف سوان وجود دارد که ساحل اختصاصی دارند. اما اگر یک روزه به اینجا سفر می‌کنید می‌توانید در بخش ساحل عمومی حسابی از تفریح‌های آبی استفاده کنید. قایق‌سواری، ماهیگیری، جت‌اسکی، ویندسرفینگ، حمام آفتاب و شنا هم از تفریح‌هایی است که سوان شما را مهمان می‌کند. در کنار تمام این تفریح‌های آبی، اسب سواری در دشت‌های سرسبز و پر گل شما را یاد اسب سواری در فیلمهای اروپایی می‌اندازد. اینجا بهترین فضا برای گرفتن عکس‌های یادگاری و متفاوت است.
گشتی در کلیساهای ارمنستان
ارمنستان اولین کشوری بود که دین مسیحیت را به عنوان دین ملی خود انتخاب کرد. همچنین با توجه به اینکه دین اکثریت مردم این کشور، مسیحیت است، کلیسای متعددی را در خود جای میدهد. برخی از این کلیساها را که از جمله جاهای دیدنی ارمنستان به شمار می‌روند، با هم بررسی می‌کنیم.
کلیسای کاتولیک (مریم مقدس) ایروان
کلیسای کاتولیک ایروان یکی از جاهای دیدنی ارمنستان، یک کلیسای حواری ارمنی است که در ناحیه کنترون شهر ایروان قرار دارد. ساخت این بنا در سال ۱۲۶۴ میلادی به پایان رسید. اگر به نوشته‌های حک شده روی دیواره‌های کلیسا توجه کنید، می توان دریافت که متعلق به قرون وسطی و قرن ۱۳ میلادی است.
این کلیسا در واقع به این منظور ساخته شد که نیایش‌گاه باشد. کلیسای کاتولیک ۷.۵ متر طول و ۵.۴ عرض دارد. چون مساحت و ابعاد آن بسیار کوچک بود، کلیسای سنت آنا در سال ۲۰۱۴ در کنار این کلیسا ساخته شد. کلیسای مریم مقدس در ارمنستان به عنوان قدیمی‌ترین و کوچک‌ترین عبادتگاه شناخته می‌شود.
کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر
ارمنستان یکی از قدیمی‌ترین کشورها است که مسیحیت را به عنوان یک آیین دولتی پذیرفت. در واقع در جشن ۱۷۰۰ سالگی اعلام مسیحیت، کلیسای جامع سنت گریگور لووساوریچ را به عنوان ادای احترام به سنت گریگور روشنگر، که مسیحیت را به ارمنستان آورد، ساختند.
سنت گریگور حامی قدیس و اولین رئیس رسمی کلیسای رسولان ارمنستان و یک رهبر مذهبی بود که آیین ارمنستان را از بت پرستی به مسیحیت در سال ۳۰۱ میلادی تغییر داد. ساخت بنای کلیسا در سال ۱۹۹۷ میلادی به پاس کار گریگور، شروع شد و در سال ۲۰۰۱ میلادی به پایان رسید و به احترام او، نام این کلیسا را سنت گریگور گذاشتند.
کلیسای جامع سارکیس مقدس
کلیسای جامع سنت سارکیس که در بالای صخره‌ای مشرف به رودخانه هرازدان و رو به ویرانه‌های قلعه اریوان قرار دارد، در قرن شانزدهم به عنوان یکی از جاهای دیدنی ارمنستان ساخته شد. مردم محلی برای دعا به اینجا می‌آیند و شمع روشن می‌کنند. در امتداد طاق‌های ورودی و بالای درهای این بنا حکاکی‌های منحصربه‌فردی به چشم می‌خورد.
با بنای فعلی که بین سالهای ۱۸۳۵ و ۱۸۴۲ در محل کلیسای قبلی ساخته شده، این کلیسای جامع، همچنین مقر اسقف اعظم آراراتین کلیسای رسولان ارمنستان را در خود جای داده است. فضای داخلی نئو کلاسیک کلیسای جامع دارای تعدادی نقاشی است.
کلیسای سنت آستواتساتین نورک
کلیسای سنت آستواتساتسین که قبلا سنت مارینوس نامیده می‌شد، در ارتفاعات منطقه نورک ایروان قرار دارد. همراه با سایر بناهای یادبود نورک، این کلیسا در اثر زلزله فاجعه بار سال ۱۶۷۹ میلادی تخریب شد. اما در آغاز قرن ۱۸ با کمک‌های برادران ترآوستیکیان، تاجران مشهور، این کلیسا مرمت شد.
کلیسای سنت آستواتساتین نورک از قدیمی‌ترین کلیساهای شهر ایروان است. در هنگام بازسازی این کلیسا، به دلیل درگذشت سرمایه‌گذار اصلی آن، نیمه‌کاره رها شد. پس از اعلام استقلال جدید در ارمنستان در سال ۱۹۹۱، ساکنان نورک با حمایت مالی اتحادیه هموطنان نورک-مرعش، بازسازی کلیسا را آغاز کردند. در سال ۱۹۹۵ کلیسای سنت آستواتساتسین درهای خود را به روی مومنان و گردشگران گشود.
کلیسای جامع زوارنتوس، یادگار تاریخ
کلیسای جامع زوارنتوس یکی از جذاب‌ترین مکان های دیدنی ارمنستان است. اگر به دیدن این کلیسای جامع می‌روید انتظار دیدن یک بنای کامل را نداشته باشید، اما هنوز هم ستون‌های آن که یادگار این بنای باشکوه هستند، تمام قد ایستاده‌اند. زوارنتوس به معنای فرشته نگهبان است و این کلیسا در نزدیکی شهر واغارشاپات بنا شده است. زمان ساخت کلیسا به اواسط قرن هفتم برمی‌گردد. جالب است بدانید که تا اوایل قرن بیستم بقایای این کلیسا و تمام ستون‌های آن در زیر خاک بود. تا اینکه در حفاری‌های سال ۱۹۰۰ پایه‌های کلیسای جامع، خرابه‌های ارگ جاثلیق و کارخانه شراب سازی از خاک و دل تاریخ سر بیرون آوردند.
پایان سفر به جاهای دیدنی ارمنستان
سفری داشتیم به جاهای دیدنی ارمنستان که ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را حفظ کرده‌اند. ارمنستان اولین کشوری بود که مسیحیت را پذیرفت. بنابراین کلیساهای باستانی زیادی در آن وجود دارد. طبیعت زیبا و دیدنی ارمنستان، گردشگران و طبیعت‌گردان بی‌شماری را به خود جذب می‌کند. فرهنگ و هیبت این کشور را از خیابان‌ها و موزه‌های آن می‌توان فهمید.
