گرجستان یکی از ارزانترین کشورهای اروپا برای تفریح و گردش است، که روزبهروز بر تعداد گردشگران آن افزوده میشود. علاوه بر کوههای قفقاز که جزو مرتفعترین نقاط اروپا به حساب میآیند و برای علاقهمندان به کوهنوردی جذابیت دارند، بهلطف وجود دریای سیاه میتوان در شهرهایی همچون باتومی از گشتوگذار در ساحل و ورزشهای آبی نهایت لذت را برد. تاریخ گرجستان نیز خارقالعاده است و از کوتائیسی که یکی از قدیمیترین شهرهای جهان محسوب میشود تا اوشگولی، از مرتفعترین سکونت گاههای تاریخی در اروپا و همین طور شهر گوری که زادگاه استالین است، جاهای دیدنی مختلفی در این کشور زیبا وجود دارد که ارزش یک بار بازدید را دارند.
منطقه اشگولی،سوانتی
«اوشگولی» (Ushguli) شامل پنج روستای کوچک میشود، که در ارتفاعات منطقه کوهستانی قفقاز در سوانتی قرار دارد. دهها برج دیدهبانی تاریخی در ورودی این منطقه زیبا و تاریخی به چشم میخورد؛ جایی که در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. در واقع، اوشگولی بهخاطر برجهای دفاعی قرونوسطایی خود بین گردشگران شهرت دارد که قدمت آنها به قرون ۹ تا ۱۲ میلادی بر میگردد و حفاظت از این منطقه در برابر قرنها تهاجم سایر کشورها را بر عهده داشتند. جالب اینکه اوشگولی بهمعنای «قلب بیباک» است و شاید ایستادگی مردم آن در مواجهه با دشمنان در این نامگذاری تاثیر داشته است.
دسترسی به این منطقه فقط با خودروی شاسیبلند در جادهای خاکی از مستیا امکان دارد؛ ضمن اینکه میتوان این مسیر را در مدتزمان چهار روز با پای پیاده طی کرد، که قطعا ارزشش را دارد. برای گشتوگذار در اوشگولی نیازی بهوسیله نقلیه ندارید و با پای پیاده میتوانید از آن دیدن کنید یا با اجاره یک اسب، به گردش مشغول شوید.
اوپلیستسیخه، گوری
«شهر غاری اوپلیستسیخه» (Uplistsikhe Cave City) که فقط یک ساعت با تفلیس فاصله دارد، از قدیمیترین مناطق مسکونی گرجستان است، که در سال ۲۰۰۷ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این شهر روزگاری پایتخت پادشاهی باستانی کارتلی بود و بعدها به محلی برای زندگی مسیحیان و بتپرستان در کنار یکدیگر تبدیل شد. قدمت برخی بخشهای شهر به هزاره اول و دوم قبل از میلاد میرسد.
در شهر باستانی اوپلیستسیخه میتوانید شاهد خیابانها، میدانها و آبانبارهای بسیار جالب باشید و از چهار دروازه و یک تونل مخفی بازدید کنید. تخمین زده میشود که این شهر در زمان ساخت بیش از ۷۰۰ ساختمان داشت؛ اما امروزه فقط حدود ۲۷۰ ساختمان باقی مانده است. طبق یک افسانه، این شهر توسط بردگان ساخته شد و به آنها تبرهای طلایی مخصوصی با روکش آهن داده بودند. این بردگان چارهای نداشتند تا سخت کار کنند تا آهن روی سطح تبر از بین برود و بتوانند طلای آن را بهعنوان پاداش و مهر آزادی خود بگیرند.
پارک ملی توشتی، آخمتا
پارلمان گرجستان در ۲۲ آوریل ۲۰۰۳ قانون ایجاد هشت منطقه حفاظتشده جدید در شرق گرجستان را تصویب کرد، که «پارک ملی توشتی» (Tusheti National Park) بخشی از آن بود. این پارک در ارتفاع ۹۰۰ تا ۴,۸۰۰ متری از سطح دریا واقع شده و یکی از بزرگترین و مرتفعترین پارکهای اروپا است. این ذخیرهگاه طبیعی زیستگاه بسیاری از گونههای جانوری نظیر بز وحشی، بز کوهی، سیاهگوش، خرس، شاهین، عقاب طلایی و غیره به حساب میآید و بهعنوان محل زندگی پلنگ آناتولی شناخته میشود.
زیبایی کوههای توشتی، طبیعت بکر، روستاهای سنتی، غذاهای لذیذ محلی و آثار معماری قرون گذشته که در طبیعت دیدنی توشتی خودنمایی میکنند، دستبهدست هم دادهاند تا این منطقه به یکی از جاذبههای گردشگری گرجستان تبدیل شود. ۱۱ مسیر گردشگری در پارک ملی وجود دارد که میتوانید از آنها برای پیادهروی، دوچرخهسواری، اسبسواری، تماشای پرندگان و... استفاده کنید. از آنجا که پارک ملی توشتی در فاصله ۲۸۰ کیلومتری تفلیس قرار دارد، دسترسی به آن کار سختی نیست. بهترین زمان بازدید از آن بهار، تابستان و پاییز است.
کلیسای گرگتی ترینیتی، استپانتسمیندا
«کلیسای گرگتی ترینیتی» (Gergeti Trinity Church) یکی از جاذبههای گردشگری «استپانتسمیندا» (Stepantsminda) است که قدمت آن به قرن چهاردهم میلادی میرسد. این کلیسا در قرن هجدهم و همزمان با حمله ایران به تفلیس (در دوره قاجار) به محلی برای نگهداری از اشیای تاریخی گرجستان تبدیل شد. در آغاز قرن بیستم، دولت شوروی سابق کلیسا را تعطیل کرد تا اینکه در دهه ۱۹۹۰ مجددا بهعنوان کلیسای ارتدوکس گرجستان مورد استفاده قرار گرفت.
کلیسای گرگتی ترینیتی در بالای استپانسمیندا قرار دارد و صعود به آن شاید غیرممکن به نظر برسد؛ اما تنها با یک ساعت پیادهروی در جادهای مارپیچی و جنگلی یا کرایه خودرو میتوانید از این جاذبه بازدید کنید.
کلیسای جامع ترینیتی مقدس ، تفلیس
«کلیسای جامع ترینیتی مقدس» (Holy Trinity Cathedral) در فاصله سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۴ ساخته شد و یکی از بلندترین کلیساهای جامع دنیا در کلیسای ارتدکس شرقی به شمار میرود. در این کلیسا میتوان سبکهای سنتی حاکم بر معماری کلیساهای گرجستان در مراحل مختلف تاریخ و گوشهای از معماری بیزانسی را مشاهده کرد. نقاشیها، کف سنگ مرمر و تزیینات موزائیک نیز جذابیتی دوچندان به آن بخشیدهاند. کلیسا از بخشهای مختلفی مانند کلیسای جامع اصلی، یک برج ناقوس، اقامتگاه اسقف، صومعه، مدرسه دینی و دانشکده الهیات تشکیل شده است.
قلعه ناریکالا ، تفلیس
«قلعه ناریکالا» (Narikala Fortress) که بهعنوان «قلعه مادر تفلیس» نیز شناخته میشود، از قدیمیترین قلعههای گرجستان و نماد اصلی شهر تفلیس است. این قلعه حدود قرن چهارم میلادی ساخته شد و بهلطف دیوارهای مستحکم و برجهای نگهبانی تاثیر بسزایی در دفاع از شهر داشت. قلعه بعدها توسط اعراب در قرن هفتم و پادشاه دیوید در قرن یازدهم میلادی گسترش یافت. ناریکالا در قرن هفدهم مجددا بازسازی شد؛ اما در جریان حمله آقا محمد خان در سال ۱۷۹۵ و بار دیگر در زلزله ۱۸۲۷ بهشدت آسیب دید.
نام ناریکالا احتمالا از واژه فارسی نارین قلعه بهمعنای «قلعه کوچک» گرفته شده است؛ اصطلاحی که برای اولین بار توسط مغولها در طول تهاجم به این منطقه در قرن سیزدهم استفاده شد.
دسترسی به قلعه با تلهکابین امکانپذیر است؛ ضمن اینکه میتوانید با یک رانندگی کوتاه یا پیادهروی از میان برخی از قدیمیترین محلههای تفلیس، خود را به این جاذبه معروف برسانید. قلعه ناریکلا نهتنها از نظر تاریخی ارزش بازدید دارد، بلکه در طول شب، چشمانداز بسیار زیبایی پیدا میکند.
پارک آبی جینو پارادایس تفلیس
«پارک آبی جینو پارادایس تفلیس» (Gino Paradise Tbilisi) از محبوبترین جاذبههای گردشگری شهر است، که شامل ۹ استخر، جاذبههای آبی مهیج، سالنهای اسپا، باغ خصوصی، سالن بدنسازی، هتل و آکادمی شنا میشود. از بخشهای پرطرفدار پارک آبی میتوان به سرسره سورتمه، بخش ساحلی، بخش کودکان، پارک داینو با انواع مجسمه دایناسور و استخرهای متنوع اشاره کرد.
دریاچه کوچکی در محوطه پارک آبی وجود دارد که میتوانید ماهی قزلآلا صید کنید تا همان لحظه برایتان گریل کنند. ضمن اینکه ۱۲ رستوران در این محل مشغول به کار هستند که امکان صرف غذاهای لذیذ را برای شما فراهم میکنند.
موزه ملی گرجستان تفلیس
«موزه ملی گرجستان» (Georgian National Museum) یکی از مهمترین جاهای دیدنی تفلیس است، که مانند موسسهای علمی-آموزشی، کلکسیونی منحصربهفرد از تاریخ این کشور و دنیا را حفظ کرده است و به نمایش میگذارد. ارزشمندترین اثر این موزه ۴۰ میلیون سال قدمت دارد. یکی دیگر از شگفتانگیزترین آثار موجود در موزه ملی گرجستان، بقایای انسان ماقبل تاریخ متعلق به ۱٫۸ میلیون سال پیش است که یکی از قدیمیترین نشانههای وجود انسان در خارج از آفریقا به حساب میآید.
تعداد زیادی اشیای تاریخی مربوط به نیمه دوم هزاره سوم قبل از میلاد تا قرن نوزدهم میلادی نیز در موزه نگهداری میشوند که در بین آنها، آثاری از طلا و نقره و جواهرات مربوط به مناطق مختلف کشور گرجستان در دوران پیش از میلاد مسیح به چشم میخورد. همچنین هنگام بازدید از موزه ملی میتوانید شاهد آثاری از هنر باشکوه قرونوسطایی مسیحی، شاهکارهای هنر تزیینی شرق، اروپای غربی و روسیه و آثار هنری مدرن و معاصر باشید.
بافت تاریخی تفلیس
«بافت تاریخی تفلیس» (Old Town Tbilisi) در پایین یک تپه قرار دارد؛ جایی که قلعه ناریکالا بر فراز آن خودنمایی میکند. در این منطقه میتوانید در خیابانهای باریکی قدم بزنید که خانههای آجری قدیمی با بالکنهای چوبی را در خود جای داده است.
بخشهایی از این منطقه کاملا بازسازی شده است؛ بهطوری که برخی از خیابانهای آن شبیه به مجموعه فیلمهای دیزنی به نظر میرسند؛ اگرچه تعداد زیادی از کوچههای پر پیچوخم آن دستنخورده باقی ماندهاند. سبک معماری این بخش از تفلیس، شهری آسیایی یا عربی را نشان میدهد که با معماری اروپایی، کلاسیک روسی و هنر نو جذابیتی دوچندان پیدا کرده است. در ضلع شمالی منطقه آبانوتوبانی، حمامهای گوگرد، مسجد جامع تفلیس، میدان تاریخی تفلیس و تعداد زیادی رستوران وجود دارد که باعث شهرت آن شدهاند. در گوشه شمال شرقی بافت تاریخی شهر نیز منطقه کوچکی با رستورانها و کافههای متعدد قرار دارد که گردشگران از آن غافل نمیشوند.
باغ گیاه شناسی باتومی
«باغ گیاه شناسی باتومی» (Batumi Botanical Gardens)، در فاصله ۹ کیلومتری از مرکز شهر باتومی قرار دارد. این باغ که وسعت آن به حدود ۱۰۸ هکتار میرسد، از ارتفاع صفر تا ۲۲۰ متری از سطح دریا امتداد یافته است. باغ مزبور بهعنوان مرکز مهمی برای گسترش دانش کشاورزی و بیولوژیکی عمل کرده و با باغهای گیاهشناسی بیش از ۱۴۰ کشور، دانشگاه و موسسات علمی- پژوهشی همکاری میکند.
باغ گیاهشناسی شامل پارکهایی با قدمت ۱۰۰ سال، مجموعهای منحصربهفرد از گیاهان نیمهگرمسیری، نخل، گل رز، کاملیا، بامبو، مگنولیا و... است. در زمان بازدید از این محل از تماشای مگنولیاهای ۱۲۵ ساله، سکویاهای همیشه سبز، اسمانتوسهای معطر، گیاهان گلدار، باغهای ژاپنی، مناظر پانوراما و... لذت خواهید برد. از جمله خدمات این باغ میتوان به ارائه راهنما، کمپینگ، پیکنیک، خدمات ازدواج و خرید گیاهان تزیینی اشاره کرد.
دلفاریوم باتومی
«دلفیناریوم باتومی» (Batumi Dolphinarium)، در سال ۱۹۷۵ افتتاح شد و یکی از بزرگترین دلفیناریومهای جهان محسوب میشد. دلفیناریوم امروزی، ساختمانی با طراحی مدرن دارد که از جدیدترین امکانات برای حفاظت مصنوعی از این پستانداران دریایی و اجرای نمایشهای شگفتانگیز استفاده میکند. آمفیتئاتر دلفیناریوم برای ۸۸۷ تماشاگر گنجایش دارد و زیرساختهای این محل شامل خدماتی همچون رمپ و آسانسور برای افراد توانیاب میشود.
در نمایشهای این دلفیناریوم که به زبان گرجی و انگلیسی برگزار میشوند، هشت دلفین حداکثر ۳۰ فعالیت اعم از رقصهای مختلف، بازی با حلقه و توپ، تعادل روی دم و... را انجام میدهند.
بلوار باتومی
«بلوار باتومی» (Batumi Boulevard) از جاذبههای اصلی و پربازدید باتومی به حساب میآید، که بهعنوان منطقهای تفریحی و تاریخی در امتداد دریا قرار دارد. مساحت بلوار در سال ۲۰۰۹ به میزان قابلتوجهی افزایش یافت و توسط معماری اسپانیایی با استانداردهای مدرن طراحی شد.
بلوار باتومی شامل تفرجگاهی ساحلی به طول هفت کیلومتر، چهار گذرگاه تاریخی، مسیر دوچرخهسواری و بیش از ۴۰,۰۰۰ درخت میشود. علاوه بر فوارههای رقصان که از یک نمایش سهبعدی لیزری همراه با موسیقی تشکیل شدهاند، میتوانید از فانوس دریایی باتومی واقع در پارک معجزه و همین طور برج ۱۳۰ متری الفبا بازدید کنید. یکی از بخشهای جذاب بلوار باتومی، مجسمههای فولادی «علی و نینو»» است که بهآرامی بهسمت یکدیگر حرکت میکنند و برای لحظهای به یک قطعه یکپارچه تبدیل شده و سپس از هم جدا میشوند. هر دوره حرکت این مجسمهها ۱۰ دقیقه طول میکشد و گردشگران زیادی را به خود جلب میکند.
بازار مرکزی کوتائیسی
«بازار مرکزی کوتائیسی» (Kutaisi Central Market) از بزرگترین مراکز خرید در شهر کوتائیسی برای خرید محصولات کشاورزی است. سبزیجات تازه، میوه، لبنیات طبیعی، گوشت، انواع ادویه و... در این محل پیدا میشود. همچنین در این بازار میتوانید چورچلا (شیرینی سنتی گرجستان) و دیگر محصولات محلی را خریداری کنید. بازار در بخش مرکزی کوتائیسی واقع شده و دسترسی به آن آسان است.
پارک مرکزی برجومی
«پارک مرکزی برجومی» (Borjomi Central Park)، که در سال ۲۰۰۵ بازسازی و بازگشایی شد، در یک دره باریک جنگلی واقع شده است و چشمه اکاترینا که منبع اصلی آب معدنی شهر به حساب میآید، در نزدیکی ورودی آن قرار دارد.
پارک برجومی به ۶ منطقه تقسیم شده است، که در هرکدام مسیرهای گردشگری مناسبی از میان جنگلهای بکر عبور میکند؛ جنگلهایی که با تنوع اکوسیستم خود هر بازدیدکنندهای را به وجد میآورند. همچنین این پارک دارای وسایل تفریحی برای کودکان، استخر و سینما است. یک تلهکابین نیز در این محل وجود دارد ، که مناظری زیبا را پیش روی شما میگذارد. از جمله جاذبههای پارک میتوان به مجسمه پرومتئوس اشاره کرد که در پایین آبشاری کوچک خودنمایی میکند. جالب اینکه چندین استخر شنای کوچک با دمای ثابت حدود ۲۷ درجه سانتیگراد در پارک برجومی قرار دارد که هر گردشگری را برای آبتنی و شنا ترغیب خواهد کرد.
متسختا
«متسختا» (Mtskheta) پایتخت پیشین گرجستان و یکی از قدیمیترین شهرهای این کشور است. این شهر که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، نسبتا کوچک است و گزینهای عالی برای سفری یک روزه از تفلیس محسوب میشود.
متسختا به خاطر وجود مکانهای متعلق به مسیحیت، شهری ستودنی است. این شهر بهعنوان یکی از مراکز مذهبی کلیسای ارتدکس گرجی شهرت دارد. کلیسای جامع سوتیتسخولی و صومعه جواری، مهمترین جاهایی هستند که باید در این شهر ببینید. کلیسای اولی، نمونهای از سبک معماری مذهبی قرون وسطای گرجستان بهشمار میآید که با نقاشیهای آبرنگی آراسته شده است. صومعه Jvari که روی تپهای مشرف به متسختا قرار دارد، جایی است که گفته میشود سنت نینو، صلیبی چوبی را در قرن چهارم در آنجا قرار داد. سنت نینو کسی بود که مسیحیت را به گرجستان آورد.
آبشارهای تسالکا
درههای داشباشی در شهر تسالکا، زیباترین جاذبههای طبیعی گرجستان محسوب میشوند. آبشار سبز زمردین که در تمام طول سال در اینجا جاری است، زیبایی خاصی دارد که البته فرقی نمیکند، چه فصلی از سال به آن سر بزنید. بهار و تابستان اینجا هوای خنکی دارد؛ اما محیط اطراف آن خوش منظره است و آبهای سبزرنگ به زیبایی آن میافزایند.
قلعه رباتی
«قلعه رباتی» (Rabati Fortress) در شهر کوچک آخالتسیخه، مجموعه قلعهای متعلق به دوره قرون وسطی است که در قرن نهم ساخته شد. این شهر را قبلا لومیسا مینامیدند؛ اما در قرن دوازدهم، نام آن تغییر کرد. قلعه رباتی که در تمام طول سال پذیرای بازدیدکنندگان است، اثری منحصربهفرد محسوب میشود؛ چرا که همزمان شامل مکانهای مختص عبادت برای کاتولیکها، مسلمانها، یهودیها و ارتدوکسها است که با هارمونی خاصی در یک مکان قرار گرفتهاند.
واردزیا
«واردزیا» یکی از شهرهای سنگی گرجستان است که بافت آن بهخوبی حفظ شده است. این شهر که در نیمه دوم قرن دوازدهم تاسیس شد، مجموعه غارهایی دارد که در امتداد صخرهای ۵۰۰ متری قرار گرفتهاند. علاوهبر گشت و گذار در میان غارها، میتوانید کلیسای دامینیشن (Church of Domination) را که میزبان مجموعهای از نقاشیهای دیواری زیبا است، ببینید.
یادبود تاریخ گرجستان
این بنا معمولا با نام «استون هنج گرجستان» شناخته میشود. «یادبود تاریج گرجستان» ستونی به ارتفاع ۳۰ متر است که در یکی از مناطق پایتخت گرجستان، تفلیس، قرار دارد و رو به دریای تفلیس است. این سازه پادشاهان، ملکهها، قهرمانان گرجستان و صحنههایی از کتاب مقدس را به تصویر کشیده است. اگر عازم این شهر شدید، برای مشاهده تاریخ مصور آن، از این بنا بازدید کنید. یادبود تاریخ گرجستان توسط مجسمهساز گرجی، «Zurab Tsereteli»، ساخته شده است. ساخت این سازه در سال ۱۹۸۵ آغاز شد؛ اما بهطور کامل ساخته نشد و تا حدودی ناقص ماند.
چاپخانه زیرزمینی استالین
یکی دیگر از گوهرهای باارزش پنهان تفلیس، «چاپخانه زیرزمینی استالین» است. استالین در جوانی به همراه همکارانش چاپخانهای در اتاقی به مساحت ۱۷ متر مربع در زیر زمین ساختند تا کسی نتواند آنها را پیدا کند. سوسیالیستها در این مکان از سال ۱۹۰۳ تا ۱۹۰۶ تبلیغات شوروی را به سراسر اروپا منتشر میکردند. در این مدت حدود سه هزار برگه چاپ شد.
کتابخانه مجلس ملی
در «کتابخانه مجلس ملی» موزه کتاب برپا است که میتوانید در آنجا برخی از نایابترین کتابهای این کشور را مشاهده کنید. این موزه به ۴ بخش تقسیم شده است: کتابهای نایاب، شوالیه در پوست پلنگ (The Knight in the Panther’s Skin که شعری در مورد حماسه گرجی قرون وسطایی است که در قرن ۱۲ نوشته شده است)، اتاقی که به نویسنده و شخصیت سیاسی گرجی، Ilia Chavchavadze اختصاص داده شده است و انبار Brosse. این موزه دوشنبهها تا جمعهها از ساعت ۱۰ صبح تا ۶ بعدازظهر میزبان علاقهمندان است.
غار ملوری
۵ غار از ۱۰ غار عمیق جهان در گرجستان قرار دارد که در منطقه آبخزیا قرار دارد، جایی که دولت شوروی در آن تحقیقات غارشناسی انجام میداد. با این حال، چند سال پیش یکی دیگر از غارهای این منطقه در ایمرتی (Imereti) کشف شد. «غار ملوری» (Melouri) حداقل ۱۵ کیلومتر عمق دارد و دارای دو کانال طبیعی با آبشارهای زیبا است.
دریاچه باتتی
«دریاچه باتتی» (Bateti Lake) توسط جنگلهای مخروطی احاطه شده است و قطعا ارزش بازدید دارد. بسیاری از مکانهای دیدنی گرجستان بسیار شلوغ است؛ اما اینجا خبری از ازدحام گردشگران نیست و میتوانید از آرامش و سکوت محیط لذت ببرید. این دریاچه در حوزه استحفاظی شهر کارلی (Kareli) قرار دارد و مساحت آن فقط ۰٫۰۲ متر مربع است. با این حال دریاچه باتتی عمقی ۱۲ متری دارد. بهترین زمان بازدید از این دریاچه فصل بهار و پاییز است، زمانی که طبیعت رنگهای زیبا و چشمنواز خود را به نمایش میگذارد.
سردابه آناتوری
«سردابههای آناتوری» (Anatori Vaults) سازههایی از تخته سنگ در Khevsureti، در نزدیکی مرز چچن است. این منطقه با افسانههای اسرارآمیز مرتبط است و چند سوغاتی مخوف دارد: این سردابها پر از استخوانهای ساکنان روستا است که مدتها قبل مردهاند. طبق یکی از داستانها، زمانی که طاعون در روستا شیوع پیدا میکند، به سرعت گسترش مییابد و باعث بیماری بسیاری از افراد میشود و در آن زمان تجهیزات لازم برای درمان همه آنها وجود نداشت. پس کسانی که بیمار شدند، تصمیم گرفتند در انزوا و در سردابهها بمیرند تا بیماریشان به سایر اعضای خانواده سرایت نکند.