+98 76-91001177 با ما در تماس باشید
بازدید: 644

پل ورسک یکی از مهم ترین رویدادهای فنی مهندسی و در عین حال از یزرگترین پل های راه آهن سراسری ایران است که در مسیر ریلی سراسری تهران_شمال در محور فیروز کوه و در ارتفاعات روستای عباس آباد(ورسک)واقع در 45 کیلومتری جنوب شهر زیر آب در شهرستان سوادکوه در استان مازندران قرار دارد.

کار مطالعاتی احداث راه آهن شمال_جنوب بر اساس قرار دادی که دولت ایران با شرکت دانمارکی کامپساکس منعقد نمود از اردیبهشت سال 1312 آغاز شد و یورگن ساکسیلد مدیر عامل شرکت تعهد نمود احداث 900 کیلومتر از این خط راه آهن را در مدت شش ماه به پایان برساند.

عکس برداری هوایی از کوه های البرز مهندسان شرکت را به این نتیجه رساند که بهترین مسیر راه آهن عبور آن از روستای عباس آباد و عبور از کوهستان برای گذر از تونل گدوک است و در این صورت آنها می بایست در طی 10 کیلومتر مسیر را به اختلاف سطح 600 متری برسانند که در این صورت شیب حاصله حرکت قطار را ناممکن می ساخت.لذا تصمیم بر این منوال شد که این اختلاف ارتفاع را بر دامنه کوه به شکل سه پله به اجرا در بیاورند تا ضمن کم کردن شیب به افزایش ضریب قدرت لوکوموتیوها نیز کمک کند.این مسیر پلکانی بعدها به سه خط طلا مشهور شد.

چالش دیگر بر سر احداث خط راه آهن وجود دره ورسک در 3 کیلومتر مانده به مسیر پلکانی بود که مهندسان را مجبور کرد تا پلی با دهانه بزرگ را روی آن در نظر بگیرندکه با ساخت آن یکی از شاهکار های مهندسی به وقوع پیوست و عملیات احداث آن بهدر اواسط آبان 1313 در شهرستان سواد کوه استان مازندران آغاز و با صرف هزینه ای بالغ بر 2 میلیون و 600 هزار تومان  در 5 اردیبهشت سال 1315 در حظور رضا شاه به بهره برداری رسید.

لادیسلاوس فون رابسویچ(ورسک)مهندس سازنده این سازه از اهالی اتریش بود که همراهانش اتو ناتر (مهندس سوئیسی)در ضمن طراحی ریاست نظارت ساختمان پل و تونل های مسیر راه آهن را نیز بر عهده داشت.

پل از ملات غیر مسلح سیمان .شن شسته شده و آجر بدون آرماتور بندی ساخته شده و در کمال شگفتی هیچ سازه فلزی در ساخت آن به کار نرفته است و برای ساختن آن ابتدا دو پایه بتنی در دوطرف کوه ایجاد و به تدریج به یکدیگر متصل شد و سپس دال قوسی و پس از آن نمای آجری بر روی آن به اجرا در آمد طول پل 86 متر و دهانه قوسی آن 66 متر طول دارد و در بالاترین حد ارتفاع پل از کف دره به 110 متر می رسد.

پل ورسک که امروزه علاوه بر کارکرد ارتباطی و اهمیت ویژه اش در صنعت  حمل و نقل از جاذبه های گردشگری ارزنده ایران است.از این منظر پل در مهر ماه 1356 با شماره 1534 در زمره آثار ملی ایران به ثبت رسید.

بهره برداری از آن طبق قرار داد اولیه ساخت تا مدت 70 سال تضمین شد که این مدت طبیعتا در اردیبهشت 1385 میبایستی به پایان میرسید.اما در کمال شگفتی پل همچنان محکم و استوار بر جای خود ایستاده است و روزانه شاهد عبور قطار های مسافری تهران_ساری.تهران_گرگان و همچنین قطار های باری و سوختی است.

ورسک از جمله پل های استراتژیک ایران است که به ویژه در جریان جنگ جهانی دوم نقشی اساسی در تغییر موازنه نبرد درجبهه استالینگراد ایفا نمود.هیتلر که میدانست در صورت اشغال ایران توسط متفقین  کریدور کمک رسانی جنوب به شمال تنها از طریق پل ورسک شکل خواهد گرفت.طی نامه ای از رضا شاه خواست که تمامی پل ها و تونل های مسیر را با این تضمین که آلمان پس از جنگ همه آنها را بازسازی خواهد کرد منهدم سازد.رضا شاه با این استدلال که عضو کنوانسیون ژنو است و در این جنگ نیز اعلام بی طرف نموده این خواسته پیشوا را نپذیرفت اما در عین حال دستور داد به صورت محرمانه پل ورسک مین گذاری شود.

اشغال ایران توسط متفقین کابوس هیتلر را عملی ساخت و رضا شاه که با فرو پاشی ارتش شاهنشاهی غافلگیر شده بود هیچگاه امکان انهدام پل را نیافت و متفقین با عبور متوسط هر 25 دقیقه یک قطار ادوات نظامی و تسلیحات را از بندر شاهپور (بندر امام خمینی) به بندر شاه (بندر ترکمن)می رساندند تا موازنه در جبهه نبرد به نفع اتحاد جماهیر شوروی عوض شود.نقش این پل در نتیجه جنگ جهانی دوم به اندازه ای بود که چرچیل نخست وزیر وقت انگلیس به آن لقب پل پیروزی داد.

 


اوژن گشت کیش