تبریز یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران است که در منطقه‌ای سردسیر میان کوه‌ها و جلگه‌های سرسبز قرار دارد. به‌دلیل موقعیت جغرافیایی برجسته تبریز، این شهر برای سال‌های بسیار پایتخت حکومت‌های مقتدر ایرانی بوده است و بسیاری از جاهای دیدنی تبریز در طول این سالها به وجود آمده‌اند. جاهای دیدنی اطراف تبریز نیز تلفیقی از یادگارهای تاریخی و طبیعی از سال‌های دور هستند. اگر تمایل به سفر به استان آذربایجان شرقی و شهر تبریز دارید، با اوژن گشت همراه شوید تا با دیدنیهای اطراف تبریز آشنا شوید.
۱. ائل‌گلی ، یکی از زیباترین جاهای دیدنی تبریز
مسافران تبریز از ایل‌گلی نمی‌گذرند! این تفرجگاه زیبا در جنوب شرقی تبریز قرار دارد و تعداد زیادی از گردشگران را به خود جلب می‌کند. در میان استخر این مجموعه عمارت «کلاه فرنگی» نشسته که امروزه به‌عنوان رستوران از آن استفاده می‌شود. این مکان در دوره‌ی «آق‌قویونلوها» پایه‌گذاری شده و بعداً در دوره‌ی «صفویه» گسترش یافته است. در دوران معاصر هم با اضافه شدن تفریحات جدید و ساخت هتل بر جذابیت آن افزوده شده است.
وقت بازدید از ایل‌گلی یا «شاه گلی» می‌توانید از پیاده‌روی در میان درختان و گل‌ها لذت ببرید، روی دریاچه قایق‌سواری کنید، در رستوران‌ها و کافه‌های داخل و اطراف ایل‌گلی «کوفته تبریزی» و «کباب» بخورید، و به مجموعه‌ی «سورتمه‌سواری» تبریز در جنوب شاه‌گلی بروید و کمی آدرنالین به رگ‌های‌تان ترشح کنید!
۲. بازار تبریز، میراثی تاریخی در دل شهر
بازار تبریز یکی از بزرگترین بازارهای سرپوشیده جهان و جزو زنده‌ترین بازارهای تاریخی ایران به شمار می‌رود که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار که شامل مجموعه‌ای از ساختارهای مختلف اجتماعی است، در میان بازارهای ایران منحصربه‌فرد است.
سازه‌‌های آجری پیوسته، طاق‌‌ها و گنبدهای بلند بازار، کثرت تیمچه‌‌ها، استقرار تعدادی مدرسه و مسجد و سبک طراحی حجره‌ها، همگی از وجود نمونه‌‌ای عالی از محیطی تجاری در کنار زندگی اسلامی حکایت دارند. بازار تبریز با بيش از پنج هزار مغازه، دارای تعداد زیادی مسجد و مدرسه و سرا است كه از آن جمله می‌توان به بازار امیر، بازار حلاجان، راسته کهنه، بازار حاج محمد حسین، صفی، بازار امیر ابوالحسن، سرای حاج میرزا علی نقی، تیمچه حاج صفرعلی، تیمچه و دالان میرزا شفیع اشاره کرد که در این میان تیمچه مظفریه و راسته قیصریه از زیباترین بخش‌های بازار هستند.
بازار تبریز با کوچه‌پس‌کوچه‌های متعدد و پیچ‌درپیچ که سالها تاریخ و خاطره را با خود یدک می‌کشد، با دیوارهای آجری قدیمی، درهای چوبی قهوه‌ای، مردمان مهربان، بافت سنتی و قدمت طولانی، گردشگران زیادی را در طول سال به شهر تبریز می‌کشاند. پس اگر گذرتان به این بازار افتاد، ضمن قدم‌زدن و لذت‌بردن از معماری جذاب آن می‌توانید کالاهای درجه یک و عالی مانند محصولات چرمی، پارچه، فرش دستباف، آجیل، صنایع دستی و... را با قیمت‌های خوب و مناسب تهیه کنید.
۳. مسجد کبود، زیبای آبی بازمانده از تاریخ
مسجد کبود تبریز، تنها یادگار به جای مانده از دوران حکمرانی قراقویونلوها در تبریز محسوب می‌شود و جالب‌تر آنکه تنها یادگار به جای مانده از یک مجموعه بزرگتر به نام مظفریه است. بدون شک، مسجد کبود را می‌توان از مهمترین جاهای دیدنی تبریز دانست.
۴. موزه‌ی آذربایجان، شگفتی‌های تبریز در یک نگاه
موزه آذربایجان پس از موزه‌ی «ملی تهران»، به‌عنوان دومین موزه‌ی باستان‌شناسی ایران و یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی تبریز شناخته می‌شود. این موزه در کنار مسجد کبود قرار گرفته و بنابراین بهتر است اگر به دیدن مسجد کبود تبریز می‌روید، بازدید از این موزه را هم در برنامه‌‌تان بگنجانید. در ۳ طبقه‌ی آن بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ قطعه از آثار پیش از تاریخ، پیش از اسلام و پس از اسلام به نمایش درآمده است. مجسمه‌های غول‌پیکر، اسناد تاریخی دوران باستان و اشیای قبل از تاریخ از آثار ویژه‌ی این موزه هستند که شما را شگفت‌زده میکنند. همینطور در این موزه، مجموعه‌ای از آثار تجسمی تبریز نگهداری می‌شود که در نوع خود منحصربه‌فرد است.
۵. ارگ علیشاه
«ارگ علیشاه» یا «ارگ تبریز» ابتدا در سده‌ی هشتم هجری و با هدف ساخت مسجد علیشاه بنا شد، ولی در این دوران به‌صورت ناتمام رها شد. در سال‌های بعد و تا پایان دوره‌ی «قاجاریه» با اضافه شدن قسمت‌های جدید به آن، از این بنا به‌عنوان «دژ نظامی» استفاده شد و نقطه‌ی تمرکز دفاع تبریز در جنگ‌های ایران و روسیه هم بود.
متاسفانه بخش‌های زیادی از این بنا در حمله‌ی روس‌ها و بخش‌هایی دیگر در دوره‌ی «پهلوی اول» به بهانه‌ی ایجاد فضای سبز تخریب شد، ولی عظمت دیوارها و طاق‌های این بنای تاریخی همچنان می‌تواند هر بیننده‌ای را به حیرت وادارد. این مکان دیدنی تبریز در تقاطع خیابان امام خمینی (ره) و خیابان فردوسی تبریز قرار گرفته است.
۶. خانه‌ی مشروطه
اگر به تاریخ و به‌خصوص دوران «مشروطه» علاقه دارید، حتماً از دیدن موزه و خانه تاریخی مشروطه لذت خواهید برد. خانه‌ی مشروطه که زمانی منزل «حاج مهدی کوزه‌کنانی» بوده، یکی از معروف‌ترین و پرافتخارترین مکان‌های دیدنی تبریز است. این خانه محل هم‌فکری و اتخاذ تصمیم‌های مهم سران مشروطه مانند «ستارخان» و «باقرخان» بوده و حالا تبدیل به موزه‌ی مشروطه شده است و آثار مربوط به این دوران مانند تندیس سران مشروطه، سندها و مکاتبات تاریخی‌ای مثل فرمان مشروطیت را در خود جای داده است.
۷. مقبره الشعرا
«مقبره الشعرا» یکی از مناطق دیدنی تبریز با معماری مدرن است. این مکان در محله‌ی «سرخاب» تبریز قرار گرفته و از آن با عنوان «گورستان‌های تاریخی» تبریز هم یاد می‌شود. بر طبق اسناد، این قبرستان از حدود قرن هشتم هجری استفاده می‌شده و در گذشته با نام‌هایی مانند «قبرستان سرخاب» و «حظیره الشعرا» هم شناخته می‌شده است. این قبرستان پس از زلزله‌های قرن ۱۲ هجری قمری متروک شد، ولی در دوران معاصر با توجه به اهمیت بالا و شاعران و عرفای بسیاری که در آن به خاک سپرده شده‌اند، مورد توجه قرار گرفت.
۸. موزه‌ی استاد شهریار،
وقتی بحث از بزرگان و شاعران آذربایجان به میان می‌آید، استاد «شهریار» اولین نامی‌ست که به ذهن می‌آید. موزه‌ی استاد شهریار قبلاً محل زندگی «محمدحسین شهریار» بوده است که در محله‌ی «مقصودیه‌ی» تبریز قرار دارد. این خانه پس از فوت استاد به موزه‌ای برای بزرگداشتش تبدیل شده و شیفتگان شعر و ادب را به سوی خود می‌خواند. در این موزه می‌توانید از آثار و لوازم شخصی استاد شهریار مانند کتاب‌ها، دستخطها و یادبودهای مختلفش دیدن کنید، همینطور می‌توانید با خیال راحت بنشینید و در دفتر یادبود استاد هرچه دل تنگ‌تان می‌خواهد، بنویسید.
۹. تله‌کابین و تفرجگاه عون‌بن‌علی
۱۰. جنگل ارسباران تبریز؛ شاهکار طبیعت
جاهای دیدنی تبریز، تنها به بناهای سنتی، خانه‌های تاریخی و موزه‌های تماشایی ختم نمی‌شوند. جنگل ارسباران در شهر زیبای تبریز را می‌توان یکی از تکه‌های بهشت ایران دانست که در این شهر خودنمایی می‌کند. جنگل زیبای ارسباران، شاهکار طبیعت است که با سرسبزی و زیبایی بی حد و اندازه‌اش، عده زیادی از گردشگران داخلی و خارجی را به خودش جذب کرده است.
این جنگل بی‌نظیر با تاریخ هزاران ساله‌اش، جزو جنگل های هیرکانی به شمار می‌رود و با نام‌های دیگری همچون قره داغ، آرازبار و قراچه داغ نیز شناخته می‌شود.
طبیعت بکر و جذاب این جنگل، چشمتان را به خودش خیره می‌کند و مطمئن باشید که با دیدن آن، در برابر این حجم از زیبایی و شگفتی، انگشت به دهان می‌مانید. پوشش گیاهی این منطقه انبوه، متنوع و کمیاب است و در آن می‌توانید انواع گیاهان زیبا و سرسبز مانند ممرز، گردو، بلوط و سرخدار را به فراوانی ببینید.
این جنگل تاریخی و پر رمز و راز، زیستگاه انواع حیوانات نادر نیز به شمار می‌رود. جایی که می‌توانید تنوع جالبی از حیوانات و پرندگان را ببینید که به دلیل اهمیت هر یک، برخی شکارچیان به کشتار و صید آنها روی آوردند و همین مساله باعث شد که در سال ۱۳۵۰ به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شود. حیواناتی که زیستگاه آنها جنگل تاریخی ارسباران است شامل روباه، گرگ، خرس قهوه ای، شغال و… و پرنده‌هایی مثل عقاب، شاهین، کبک و.. است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، در میان جنگل‌های ارسباران، بناهای ارزشمند تاریخی همچون قلعه بابک، دژ طوماسیاش و کلیسایی قدیمی نیز وجود دارد که در میات طبیعت‌گردی و جنگل‌گردی ماجراجویانه‌تان می‌توانید از آن بازدید کنید.
سفر به تبریز و قدم زدن در جنگل بکر و ارزشمند ارسباران به عنوان شاهکاری در طبیعت، تنفس هوای تازه و بی‌نظیر آن و آرامش حاکم بر جنگل، لحظاتی بی‌نظیر و خاطره‌انگیز را برای شما رقم می‌زند که پیش از این تجربه‌اش نکرده‌اید.
۱۱. روستای زنوزق تبریز
استان آذربایجان شرقی، آنقدر غرق در زیبایی و شگفتی است که تماشای هر تکه از آن، شما را به حیرت و تعجب وا می‌دارد.
روستای زنوزق یکی از جاهای دیدنی تبریز است که هر گردشگری را در بدو ورود ترغیب می‌کند تابرای یک بار هم که شده آنجا را ببیند. این روستای کوهستانی و شگفت‌انگیز در فاصله یک و نیم کیلومتری شهر زنوز در شهرستان مرند قرار دارد. زیبایی و جلوه بی‌پایان این روستای تاریخی، با سنگفرش‌های منظم خانه‌ها و در و پنجره‌های چوبی به رنگ‌های آبی، سبز و قرمز کامل می‌شود.
معماری روستایی در زنوزق به گونه‌ای است که آن را به چهار محله مجزا و مهم با نام‌های بدیر، آقا بابا، سیدی و کوده‌لر تقسیم کرده و دیدن هر یک از این محله‌ها با خانه‌های پلکانی، شما را با بافت سنتی روستا و مردم میهمان‌نواز آنجا آشنا می‌کند.
سفر به شهر اصیل تبریز و بازدید از روستای تاریخی زنونق، شما را به کوچه باغ‌های خشت و گلی با درختان سرافراز میبرد که بیشتر شبیه به راه رفتن در یک تابلوی نقاشی است!
۱۲. موزه قاجار-امیر نظام گروسی تبریز ؛ عمارتی کهن با کاربری موزه
شهر تبریز را می‌توان شهر موزه‌ها نامید. چرا که میزبان موزه‌های فراوان و مهمی است که هر یک با ارزش بالا و آثاری دیدنی، در این شهر جا خوش کرده‌اند. یکی از این موزه‌های پرطرفدار و زیبا، موزه قاجار-امیر نظام گروسی است.
موزه قاجار در ابتدا، خانه امیر نظام گروسی بوده که از جمله عمارت‌های تماشایی و یکی از مهمترین جاهای دیدنی تبریز به شمار می‌رفته است. این عمارت در دوران ناصرالدین شاه قاجار به دست امیر نظام که از نویسندگان و رجال سیاسی آن دوران بوده است، ساخته شده که بعد از سقوط قاجاریان، پهلوی‌ها از آن به عنوان ساختمان اداره دارایی و فرهنگ از آن استفاده کردند.
پس از آنکه سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۷۰، اقدام به خرید و مرمت این خانه تاریخی کرد، آن را موزه قاجار نامید.
موزه قاجار یا امیر نظام گروسی، با معماری فوق‌العاده و ستون‌های چشم‌نواز همراه با سرستون‌های هنرمندانه در دو طبقه بنا شده است. این عمارت دارای دو حیاط بیرونی و اندرونی با درختکاری و گلکاری‌های بی‌نظیر است که زیبایی آن را دوچندان کرده‌اند. شیشه‌های مشبک رنگارنگ، گچبری‌های ظریف و آینه‌کاری‌های استادانه، بر زیبایی این موزه افزوده است و چشم هر بیننده‌ای را به خودش خیره می‌کند. در موزه قاجار می‌توانید از هفت تالار با نام‌های تالار سکه، بافته، چینی، آبگینه، فلزات، موسیقی و تالار خاتم دیدن کنید. در بخش زیرزمین عمارت نیز شش تالار دیگر با نام تالارهای سنگ، اسلحه، رجال، فرامین، معماری و شهرسازی، قفل و تالار فانوس وجود دارد که در نوع خود دیدنی و ارزشمندند.
اگر به موزه‌گردی و قدم زدن در راهروهای تاریخ علاقه‌مند هستید، موزه قاجار-امیر نظام گروسی، یکی از گزینه‌های جذاب پیش روی شما در شهر تبریز است.
۱۳. عمارت شهرداری تبریز
یکی از محبوب‌ترین، زیباترین و جذاب‌ترین جاهای دیدنی تبریز، عمارت شهرداری است که جزو اولین شهرداری‌های ایران به شمار می‌رفته. این باغ عمارت زیبا و دیدنی، به سبک معماری آلمانی (پیش از جنگ جهانی دوم)، در مرکز شهر تبریز و در میدان ساعت، تقاطع خیابان امام خمینی (ره) و ارتش قرار گرفته است. عمارت شهرداری تبریز، ساختمانی تماشایی با سه طبقه است که بین سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۰ ساخته شده است. یکی از درخشان‌ترین بخش‌های این عمارت، برج ساعت آن است که با ارتفاع ۳۰ متر بر بالای عمارت قرار گرفته و طنین زنگ ساعت، هر ۱۵ دقیقه یکبار در شهر می‌پیچد.
ساختمان این عمارت تاریخی حالتی U شکل دارد و اگر از بالا به آن نگاه کنید، شبیه به یک عقاب است که بال‌هایش را باز کرده!
مصالحی که در ساخت عمارت به کار رفته و در نمای بیرونی آن به خوبی دیده می‌شود، شامل آجر، ملات ماسه و آهک است. این باغ عمارت دارای تالارهای مختلفی نظیر تالار دوربین‌های قدیمی، تالار دفاع مقدس، چاپ و نشر، فرش، هنرهای معاصر، خط و خوشنویسی، تالار حکمت و چندین تالار دیگر است که انواع اشیای قیمتی، اسناد و دستخطها، سفرنامه‌های تبریز، تجهیزات و وسایل قدیمی و … در آن نگهداری می‌شود و بسیار تماشایی است.
اگر در محوطه عمارت گشتی بزنید، تعدادی از ماشین‌های عتیقه و بسیار قدیمی و همچنین اولین ماشین آتش‌نشانی تبریز را می‌بینید.
۱۴. خیابان تربیت تبریز-پیاده راه تربیت
۱۵. دانشکده معماری تبریز
۱۶. مدرسه رشدیه تبریز
۱۷. کویر قوم تپه تبریز
یکی از زیباترین پدیده‌های طبیعت در شمال غرب ایران، کویر قوم تپه تبریز است که در میان سرسبزی‌های این خطه، خودنمایی می‌کند.
این کویر دیدنی، حاصل سالها فعالیت زمین، باد و خاک است که امروزه به شکل تپه‌های ماسه‌ای و نمکزار خودنمایی می‌کند. وزش باد باعث جابه‌جایی و تغییر شکل مداوم تپه‌های ماسه‌ای می‌شود و این پدیده کم‌نظیر را جذاب‌تر می‌کند. اگر به کویرگردی، کمپینگ و… علاقه دارید، می‌توانید در فصل بهار و اواسط تابستان به کویر منحصر به فرد قوم تپه بروید.
۱۸. خانه پروین اعتصامی تبریز ؛ آرامش و زیبایی
از دیگر جاهای دیدنی تبریز که مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد، خانه پروین اعتصامی است. این خانه زیبا که به دوران پهلوی اول باز می‌گردد، در محلا ششگلان تبریز، از محله‌های قدیمی شهر قرار دارد. این خانه زیبا، محل زندگی پروین اعتصامی، مشهورترین شاعر توانمند زن ایرانی، تا سن ۷ سالگی اوست که به زیبایی در شهر تاریخی تبریز قرار دارد.
ورودی خانه به حیاطی بزرگ با باغچه‌های زیبا و حوضی در وسط آن شروع می‌شود. در کنار پله‌های منتهی به ساختمان، می‌توانید مجسمه‌ای از پروین اعتصامی را ببینید که با هنرمندی ساخته شده است. این خانه، دو طبقه و یک زیر زمین دارد. درون ساختمان، دو اتاق با یک سالن که دو در ورودی شرقی و غربی دارد، دیده می‌شود. در دیگر طبقه می‌توانید بهارخواب، سه اتاق خواب که یکی از آنها به آب انبار راه دارد و یک تنور پخت نان را ببینید. در بخش زیرزمین نیز یک حوضخانه با سقف کلیل آذری و پنج اتاق گهواره‌ای قرار گرفته که زیبایی بی‌نظیری دارد.
۱۹. خانه ثقه‌الاسلام شهید تبریز
تبریز پر است از خانه‌های تاریخی و کهن که هر یک قصه‌های فراوانی را دل خود جای داده‌اند. یکی از این خانه‌های دیدنی، خانه ثقه‌الاسلام شهید تبریز است که در خیابان چایکنار تبریز، بین پل قاری و مسجد صاحب‌الامر قرار گرفته است. این خانه متعلق به میرزا علی آقا تبریزی است که با نام ثقه‌الاسلام شناخته می‌شود و از جمله علمای بزرگ آذربایجان بوده است که در عاشورای ۱۳۳۰ هجری قمری، به دار آویخته شد.
قدمت این خانه به دوره پهلوی باز می‌گردد و معماری زیبا و تماشایی آن، چشم هر بیننده‌ای را به خودش خیره می‌کند.
خانه ثقه‌الاسلام در سه طبقه بنا شده و قاب‌بندی زیبای آجری دارد. ایوان‌ها، راه‌پله‌ها، ستون و پنجره و کف خانه چوبی است که زیبایی آن را دو برابر می‌کند.
اگر به شهر زیبای تبریز سفر کردید، حتما از این خانه دیدن کنید
۲۰. صومعه سنت استپانوس تبریز ؛ دومین کلیسای مهم ارامنه ایران
جلفا، از جمله شهرهای مرزی میان ایران، آذربایجان و ارمنستان است که به دلیل وجود کلیساهای متعدد تاریخی و زیبا مشهور است. این کلیسای زیبا، از مهمترین صومعه‌سراهای ارامنه در ایران به شمار می‌رود که از محبوب‌ترین جاهای دیدنی تبریز است. قدمت صومعه سنت استپانوس به قرن نهم میلادی باز می‌گردد که پس از سالها در اثر زلزله‌ای شدید، بسیاری از قسمت‌های آن تخریب شد. جالب است بدانید کلیسای تخربب شده، مجددا در دوران صفوی مرمت شد و امروزه مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد.
کلیسای سنت استپانوس، در منطقه‌ای خوش آب و هوا، در میان کوه‌های جلفا و جمهوری آذربایجان، در کنار رود ارس و بلندی‌های ماغارد واقع شده که ترکیب طبیعت بی‌نظیر این منطقه با بنای منحصر به فرد کلیسا، بسیار زیباست.
معماری بی‌نظیر و خیره کننده کلیسا با مصالح سنگی و در رنگ‌های صورتی، سرخ و سفید و سالن بزرگ عبادت چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. معماری بنا، تلفیقی از معماری اورارتویی، اشکانی و رومی است و در آن هفت برج نگهبانی و پنج استوانه سنگی قرار دارد. ساختمان ناقوس‌خانه گنبددار نیز از دیگر دیدنیهای تماشایی این کلیسای تاریخی است.
کلیسای سنت استپانوس، مکانی متفاوت و خیره‌کننده است که بازدید از آن برایتان لذت‌بخش و خاطره‌انگیز خواهد بود.
۲۱. قبرستان تاریخی پینه شلوار تبریز
از دیگر جاهای دیدنی تبریز که بسیار‌مورد علاقه و توجه گردشگران قرار دارد، می‌توان به قبرستان تاریخی پینه شلوار اشاره کرد. این قبرستان در نزدیکی روستایی به نام شادباش مشایخ قرار دارد و اهالی روستا داستان‌های عجیبی از این قبرستان نقل کرده‌اند. قدمت این قبرستان عجیب به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد و افراد زیادی با رویای یافتن گنج، آن را گشته و زیر و رو کرده‌اند. بسیاری از اهالی روستا می‌گویند که عده زیادی از عرفا، امرا و بزرگانی که در قرون ۷، ۸ و ۹ هجری می‌زیستند، در این قبرستان به خاک سپرده شده‌اند. در گورستان تاریخی پینه شلوار سنگ قبر‌هایی را به صورت افراشته می‌بینید که هیچ نوشته‌ای بر روی آنها نیست و شبیه با سنگ گورهای قبرستان خالد نبی هستند. باید بدانید که در حال حاضر تنها بومیان منطقه در این گورستام دفن می‌شوند و از خاکسپاری افراد غیربومی خبری نیست.
۲۲. کلیسای سنت ماری تبریز
سنت ماری، از دیگر کلیساهای دیدنی و جذاب تبریز است که به عنوان مهمترین کلیسای ارامنه در تبریز معرفی می‌شود. این کلیسای زیبا و دیدنی در محله دیک باشی تبریز دارد و قدمت آن به سال ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میلادی باز می‌گردد. معماری این بنای زیبا به شیوه معماری ارمنی و به شکل صلیب است که زیبایی خاصی را به آن بخشیده.
در داخل کلیسای مریم مقدس، عکس‌های زیبایی از حضرت مریم، حضرت مسیح و حواریون نصب شده است.
در کلیسای سنت ماری، انواع مراسم‌های ملی-مذهبی ارامنه و همچنین اعیاد بزرگ این اقلیت مذهبی برگزار می‌شود. در سفر به تبریز تاریخی، از این بزرگترین و کهن‌ترین کلیسای شهر دیدن کنید.
۲۳. موزه سنجش-خانه سلماسی
یکی دیگر از جاهای دیدنی تبریز که طرفداران زیادی نیز دارد، خانه سلماسی است که با نام موزه سنجش شناخته می‌شود. موزه سنجش در سال ۱۳۸۱ تاسیس شد و محل نمایش انواع وسایل جذاب و قدیمی سنجش است. ترازوهای زرگری، قپان (ترازویی که یک پله دارد و به جای پله آن سنگی از طرف دیگرش آویزان میکنند)، پیمانه‌های نفتی و ساعت‌های بسیار قدیمی از جمله وسایلی هستند که در موزه سنجش-خانه سلماسی به نمایش درآمده‌اند. علاوه‌بر انواع وسایل عتیقه و دیدنی، بنای خانه سلماسی نیز جذابیت فراوانی دارد و همچون دیگر ساختمان‌های دوره قاجار از مصالحی مانند سنگ لاشه و ملات ساروج با نمای آجری ساخته شده است.
۲۴. خانه بهنام
بدون شک می‌توان خانه بهنام را زیباترین خانه تاریخی تبریز دانست که قدمت آن به اواخر دوره زندیان و اوایل سلطنت قاجار باز می‌گردد.
این خانه تاریخی زیبا، با معماری خاص و دلنشین خود، اکنون به عنوان بخش اداری دانشگاه هنر اسلامی تبریز استفاده می‌شود.
۲۵. خانه علی مسیو؛ موزه‌ای از دوران مشروطه
علی مسیو یکی از شخصیت‌های مهم و برجسته جنبش مشروطه است که در آن زمان رهبری فکری جریان مشروطه را بر عهده داشته است. خانه علی مسیو، در واقع محل زندگی این شخصیت کلیدی مشروطه است که قدمت بنای آن به دوره قاحار باز می‌گردد. این خانه تاریخی در سال ۱۳۹۱ توسط شهرداری تبریز خریداری شد و امروزه با نام خانه غیبی یا موزه علی مسیو در معرض دید عموم قرار گرفته است.
۲۶. پارک مینیاتور؛ تبریز کوچک
پارک مینیاتور از دیگر جاهای دیدنی تبریز است که از محبوبیت و شهرت زیادی در میان گردشگران برخوردار است. این پارک جذاب و دیدنی را می‌توان تبریز کوچک نامید، چرا که ماکت بسیاری از جاهای دیدنی شهر را با هنرمندی و زیبایی بی‌نظیری در خودش جای داده است. از جمله مکان‌هایی که ماکت زیبا و تماشایی آنها در پارک مینیاتور وجود دارد می‌توان به ارگ علیشاه، مقبره الشعرا، عمارت ائل گلی، مسجد کبود، کلیسای مریم مقدس، برج یانقین، کاخ استانداری، پل کابلی، ساختمان شهرداری و غیره اشاره کرد.
۲۷. روستای کندوان
۲۸. آبشار اسکندر
در مسیر جاده تبریز – اهر، آبشاری زیبا و پر خروش با نام آبشار اسکندر وجود دارد که یکی از جاهای دیدنی مهم تبریز به حساب می‌آید. این آبشار زیبا از دامنه‌های شمالی کوه سهند سقوط می‌کند و در نزدیکی روستای طویقون قرار دارد. برای دسترسی به این آبشار بی‌نظیر، باید از مسیر جاده فرعی روستای طویقون کمک بگیرید. شاید این جاده کمی دست انداز داشته باشد، اما خوشبختانه امکان این وجود دارد که با ماشین تا نزدیکی آبشار بروید. از این رو برای دسترسی به آبشار و تماشای مناظر زیبای آن، نیازی به پیاده روی زیادی نخواهید داشت. البته لازم به ذکر است که این آبشار حدود سی متر طول دارد و بسیاری از کوهنوردان علاقه‌مند، از این بخش دامنه کوه سهند بالا رفته و خودشان را به بالای آبشار می‌رسانند. البته به یاد داشته باشید که این منطقه در زمستان بسیار سرد می‌شود و بازدید از آن را تنها در شش ماه اول سال توصیه می‌کنیم.
۲۹. مقبره دو کمال تبریز
مقبره دو کمال تبریز در حقیقت آرامگاه کمال الدین مسعود خجندی و کمال الدین بهزاد است که هر دو آنها در محله بیلانکوه تبریز زندگی می‌کردند. شاید برای شما این سوال به وجود بیاید که این دو کمال چه کسانی بودند که برای آنها مقبره‌ای بنا شده است؟ جالب است بدانید که کمال الدین بهزاد یک نقاش و مینیاتوریست بسیار خبره ایرانی و نگارگر مکتب هرات بود که در قرن دهم هجری زندگی می‌کرد. او در مدت حیات خود توانست تا در دربار امیر علیشیر نوایی هرات و سلطان حسین بایقرا تقرب یابد و در نهایت همراه با شاه اسماعیل اول صفوی، به تبریز آمد. او حتی در طول عمر خود پادشاهی شاه تهماسب صفوی را نیز دید و سپس دیده از جهان فرو بست. این مساله که فردی هنرمند در تبریز مقبره دارد، نشان دهنده آن است که مردم تبریز مردمی هنر دوست هستند.هزینه بازدید: رایگان
۳۰. دره سعید آباد
۳۱. برج خلعت پوشان
تبریز یکی از شهرهای باستانی با فرهنگی دیرینه است که هنوز هم قدمت آن نا معلوم باقی مانده و برخی افراد قدمت این شهر را به دوران اشکانی و یا پیش از آن نسبت می‌دهند. از این رو صدها بنای تاریخی مختلف در تبریز وجود دارند که بازدید از هر کدام آنها، خالی از لطف نخواهد بود. برج خلعت پوش نام یکی دیگر از جاهای دیدنی تبریز است که در محله کرکج تبریز قرار دارد. این برج در گذشته محل برگزاری مراسم خلعت پوشی بوده و به همین خاطر نام آن را برج خلعت پوشان گذاشته‌اند. این برج آجری در پنج کیلومتری مرکز شهر تبریز و در نزدیکی رودخانه میدان چایی قرار دارد و قدمت آن به دوران اوج تبریز، یعنی دوران صفوی باز می‌گردد.
۳۲. مجتمع تجاری تفریحی لاله پارک
۳۳. جزیره کبودان
جزیره!؟ بله! درست متوجه شدید! دقیقا منظور ما جزیره است! شاید با خودتان بگویید که مگر تبریز به دریا راه دارد که جزیره داشته باشد!؟ درست است که تبریز به دریا راه ندارد، اما یک دریاچه بسیار زیبا و مشهور را در دل خود جای داده است که دریاچه ارومیه نام دارد. در این دریاچه چندین جزیره کوچک و بزرگ وجود دارند که حتی می‌توانید با قایق از آنها بازدید نمایید. جزیره کبودان، بزرگترین جزیره دریاچه ارومیه است که یک قنات کوچک نیز در خود دارد. اکثر پوشش گیاهی این جزیره را درختان پسته وحشی، علف‌های کوتاه، درختان بادام وحشی، گوجه فرنگی و شیر خشت تشکیل می‌دهد. این جزیره با وسعت سه هزار و ۱۷۵ هکتار و ارتفاع هزار و ۵۲۱ متر از سطح دریا در شرق ارومیه واقع شده است. جنس ساحل این جزیره، شکن و سنگ است و برای شنا امکانات مناسبی در آن تعبیه کرده‌اند. همچنین لازم به ذکر است که جزیره اشک در جنوب غرب این جزیره قرار دارد.
۳۴. برج آتش نشان
خیلی جالب است بدانید که برج آتش نشان، جزء اولین تاسیسات آتش نشانی در تمام ایران به شمار می‌آید. از زمانی که اولین بلدیه در تبریز تاسیس شد، اولین آتش نشانی نیز در همین شهر به وجود آمد. این بنا که در اواخر دوره قاجار احداث شده، ۲۳ متر ارتفاع دارد. برج آتش نشانی یا همان برج یانقین، در حال حاضر در محوطه ایستگاه آتش نشانی این شهر قرار دارد و در گذشته کاربرد دیده‌بانی و کشیک کشیدن را داشته تا در صورت بروز آتش سوزی در هر نقطه از شهر، نیروی آتش نشانی به سرعت مطلع شود.
۳۵. روستای دستکند حیله ور
۳۶. خانه لاله ای
خانه لاله ای یکی دیگر از جاهای دیدنی تبریز به حساب می‌آید که قدمت آن به دوران پهلوی اول باز می‌گردد. این خانه که در خیابان ارتش جنوبی واقع شده است، دفتر پژوهش تاریخی مرحوم یحیی ذکاء را در خود جای می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر بهتر است بدانید که استاد یحیی ذکاء، اساسا یکی از بنیانگذاران موزه و صنعت موزه داری در ایران است. این شخص عامل اصلی راه اندازی بسیاری از موزه‌ها در تهران و ایران است و در ۴۰ سال اخیر، کمک شایان توجهی به این مساله کرده است. وی یک ایران شناس بسیار زبده بوده که در تبریز، در همین خانه لاله ای که حیاطی پر از لاله‌های سرخ و زرد دارد، به پژوهش در مورد ایران می‌پرداخت. از اهمیت این خانه که بگذریم، باید بدانید که خانه لاله ای دارای معماری بی نظیر دوره پهلوی است و حیاتی دلباز و وسیع دارد که در باغچه‌های آن تماما گل لاله کاشته شده است و در فصل بهار بازدید از این خانه، هوش از سر شما میبرد.
۳۷. خانه صرافلار
صرافلار در حقیقت یک نمایشگاه دائمی سفال است. قدمت ساختمانی که این نمایشگاه در آن قرار دارد، به اواخر دوران قاجار و اوایل دوره پهلوی باز می‌گردد. معماری بسیار زیبا، پنجره‌های رنگی و گچ بری بسیار هنرمندانه شما را شیفته معماری این خانه می‌کند. این خانه که تنها یک طبقه دارد، توسط سازمان میراث فرهنگی از یک شخص خریداری شد و در سال ۱۳۷۴، آن را تبدیل به یک نمایشگاه دائمی برای نمایش هنر ساخت سفال در ایران کردند. بازدید از این خانه زیبا شما را به وجد خواهد آورد.
۳۸. حمام نوبر
می‌توان گفت که در صنعت گردشگری ایران همواره حمام‌های سنتی بسیار حائز اهمیت بوده‌اند. در شهر تبریز نیز با چنین قدمت تاریخی، ده‌ها حمام سنتی وجود دارد که حمام نوبر یکی از بهترین آنها است. این حمام از دوران قاجار به یادگار مانده و ۷۰۰ متر مربع وسعت دارد و قدمت آن به حدود ۱۴۰ سال می‌رسد. فردی با نام بالاکاظم که اهل قره آغاج بود، این حمام زیبا را طراحی کرد و خودش نیز بر ساخت آن نظارت مستقیم داشت. در روزگار قدیم، این حمام در کنار دروازه قدیمی قرار داشت اما با توسعه شهر و از بین رفتن دروازه قدیمی، این حمام در محله مرکزی شهر تبریز قرار گرفته است.
۳۹. بقعه صاحب الامر
در ضلع شرقی میدان صاحب آباد، مسجدی با نام بقعه صاحب الامر یا همان مسجد شاه تهماسب قرار دارد. این مسجد در گذشته مسجد سلطنتی شاه تهماسب صفوی به حساب می‌آمد و تا زمان حمله عثمانی به ایران پا برجای باقی مانده بود. متاسفانه در اثر حمله، این بنا تخریب و آسیب زیادی به آن وارد شد. همچنین پس از بازسازی، مجددا در اثر زلزله سال ۱۱۹۳ هجری، این مسجد تخریب شد. خوشبختانه پس از زلزله، این مسجد دوباره بازسازی شد و امروزه موزه قرآن و کتابت در آن برگزار می‌شود
۴۰. مسجد استاد شاگرد
۴۱. مسجد جامع تبریز
در انتهای بازار تبریز و دقیقا در ضلع جنوبی صحن مدرسه طالبیه، مسجد جامع تبریز یا همان مسجد جمعه این شهر با دو مناره بزرگ و حیاطی وسیع، خود نمایی می‌کند. این مسجد دقیقا بین مسجد حجت الاسلام و مسجد میرزا اسماعیل خان اوغلی و همچنین مسجد الچاق قرار گرفته است. متاسفانه به دلیل از بین رفتن اسناد تاریخی، بانی اصلی این مسجد مشخص نیست. اما زمانی که زلزله‌ای مهیب تبریز را لرزاند و به بسیاری از آثار باستانی، من جمله مسجد جامع تبریز آسیب رساند، فردی به نام حسینقلی خان دنبلی بانی شد تا مسجد را مثل روز اول بازسازی کند.
۴۲. موزه عصر آهن
۴۳. کوه های آلاداغ لار
کوه های آلاداغ لار از جمله عجیب‌ترین جاهای دیدنی تبریز محسوب می‌شود. این کوه‌های زیبا که در تصویر بالا می‌بینید، انگار که بوم نقاشی خداوند هستند. صدها رنگ زیبا را می‌توانید در این بوم نقاشی ببینید و از آن لذت ببرید. در تبریز می‌توانید شاهد انواع جاهای دیدنی باشید. از بیابان‌ها تا غارهای زیبا؛ اما کوه های آلاداغ لار زیبایی خاصی دارند. این کوه‌ها در سرسار دنیا شهرت جهانی پیدا کرده‌اند. برای بازدید از کوه های آلاداغ لار باید خودتان را به ۲۵کیلومتری شمال‌شرق تبریز برسانید. این کوه‌ها در مسیر شهرستان اهر به تبریز و خواجه قرار دارند.
مشابه این کوه‌ها را فقط در برخی کشورهای دنیا همانند چین و پرو می‌توانید مشاهده کنید. در حقیقت این کوه‌ها در اثر میلیون‌ها سال روی هم رفتن رسوبات و فشرده شدن آنها به وجود آمده است. هر رسوب رنگ خاصی دارد. همچنین برخی آنها اکسید شده و تغییر رنگ داده‌اند. به هر صورت می‌توان گفت که به دلایل زمین‌شناسی مختلف، این کوه‌ها به یک جعبه مدادرنگی زیبا تبدیل شده‌اند. جعبه‌ای که از تماشای آن سیر نمی‌شوید. جالب اینجاست که برای تماشای زیبایی کوه های آلاداغ لار لازم نیست که حتی از ماشین پیاده شوید. در طول مسیر همینطور که نظاره‌گر جاده هستید، ناگهان شاهد زیبایی این کوه‌ها خواهید بود. البته اگر به‌دنبال سوژه ناب برای عکاسی هستید، می‌توانید کنار بزنید و خودتان را به این کوه‌ها برسانید.
۴۴. ربع رشیدی
تبریز شهری بزرگ است که قدمت آن به حدود ۳هزار سال پیش باز می‌گردد. پس می‌توان انتظار دیدن جاهای دیدنی تاریخی مختلف را در این منطقه داشت. ربع رشیدی یکی از ابنیه تاریخی است که قدمت تبریز را روایت می‌کند. ربع رشیدی نام یک منطقه خوش‌آب‌وهوا در تبریز است. دسترسی به آن به‌راحتی برای مسافران و گردشگران فراهم شده و می‌توانید حتی با وسایل نقلیه عمومی نیز خودتان را به این منطقه برسانید. در دوران حمله مغول‌ها به ایران، تبریز با کمک قلعه‌های اسماعیلیه در مقابل این حملات مقاومت کرد. یک بنای تاریخی که آسیب بسیاری هم دیده است و در ربع رشیدی قرار دارد، یادگار همان دوران است.
جالب است بدانید که ربع رشیدی از نظر معماری شباهت بسیاری به یک شهر داشته است. در این قلعه کوچک، کتابخانه، مسجد، مدرسه، حمام، مهانسرا، بیمارستان و … بود. فردی با نام ربع رشیدی بانی ساخت این شهر کوچک بود. بازدید از این بنای قدیمی، قطعاً شما را به فکر فرو میبرد و به وجد می‌آورد.
۴۵. باغ فتح آباد تبریز
قدمت این باغ عظیم به دوران قاجار برمی گردد، یعنی حدود هزار سال پیش. مساحت باغ فتح آباد تبریز به 30 هکتار می رسد و در داخل این باغ بزرگ یک ساختمان دو طبقه ساخته شده است. سازمان میراث فرهنگی این باغ را به دلیل قدمت درخشانش ثبت ملی کرد، باغ فتح آباد در آذر ماه سال 78 به ثبت ملی رسید. باغ فتح آباد امروز به عنوان یک اردوگاه دانش آموزی نیز استفاده می شود. مالک باغ فتح آباد، آموزش و پرورش تبریز است.
۴۶. خانه شربت اوغلی
خانه شربت اوغلی از دیگر خانه‌های تاریخی تبریز است. قدمت این خانه زیبا و تماشایی به دوران قاجار باز می‌گردد. این خانه در خیابان ثقه الاسلام و محله سرخاب قرار دارد. محله سرخاب جزو بافت تاریخی تبریز محسوب می‌شود و خانه‌های قدیمی بسیاری دارد. عمارت شربت اوغلی یک بنای س‌طبقه است که دو حیاط دارد. یک حیاط در بخش شمالی و دیگری در بخش جنوبی خانه واقع شده است. همانند سایر خانه‌های تاریخی، ورودی آن از یک هشتی عبور می‌کند و سپس با چند پله به حیاط جنوبی وارد می‌شوید. معماری این خانه به حدی زیباست که مات و مبهوت آن باقی خواهید ماند. خانه شربت اوغلی سوژه‌ای عالی برای عکاسی محسوب می‌شود. این خانه یکی از آثاری است که در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
۴۷. خانه حیدرزاده
در بین جاهای دیدنی تبریز، خانه‌های تاریخی بسیاری وجود دارند. خانه حیدرزاده یکی از مهمترین خانه‌های تاریخی تبریز محسوب می‌شود. این خانه زیبا و عمارت تماشایی حیدرزاده در محله قدیمی و زیبای مقصودیه واقع شده است. قدمت این خانه بر اساس اسناد تاریخی، به حدود ۱۳۰ سال پیش باز می‌گردد. بر اساس همین اسناد، فردی با نام حاج حبیب لک، سازنده این خانه زیبا است.
در نقشه دارلسلطنه شهر تبریز نیز این خانه را متعلق به حاج قلی خان سرتیپ می‌شناسند. این عمارت تماشایی درست پشت عمارت شهرداری و در کوچه مقصودیه قرار دارد. پس می‌توانید یک تیر و دو نشان بزنید و از هر دو در یک روز دیدن کنید. دسترسی به این خانه بسیار ساده است و می‌توانید با کمک وسایل نقلیه عمومی نیز خودتان را به آن برسانید. خانه حیدرزاده فضایی بسیار دوست‌داشتنی و زیبا دارد و از حضور در آن لذت خواهید برد. پنجره‌های چوبی و حوض فیروزه‌ای این خانه شما را به یاد خانه مادربزرگ‌ها می‌اندازد.
۴۸.خانه کلانتری
در تبریز می‌توانید شاهد حضور خانه‌های قدیمی بسیاری باشید. برخی از این خانه‌ها خوش‌شانس هستند و در دست بازسازی قرار گرفتند؛ اما همه این خانه‌ها خوش‌شانس نبودند. برای مثال خانه کلانتری از جمله خانه‌هایی است که به دست فراموشی آن را سپرده‌اند و در حال تخریب است. با این حال هنوز هم نام آن در فهرست جاهای دیدنی تبریز به چشم می‌خورد. این خانه در خیابان عباسی و کوچه هاشمی قرار دارد. خانه کلانتری در باغی با همین نام قرار داشت. البته دیگر خبری از آن باغ سرسبز زیبا نیست. خانه کلانتری به فردی با نام میرزا ابراهیم خان باغمیشه‌ای ملقب به شریف الدوله تعلق داشت که او را به نام کلانتر می‌شناختند. او نماینده اولین دوره مجلس شورای ملی و سومین شهردار تبریز بود. به همین خاطر خانه کلانتری از هر جهت اهمیت بسیاری دارد.
