موزه هخامنشی تخت جمشید یکی از اماکن تاریخی و فرهنگی بی‌نظیر در ایران است که تاریخ هخامنشیان و ایران باستان را بازگو می‌کند با گذشت جندین سال، این بنا هنوز هم شاهکاری از هنر و معماری هخامنشیان و تاریخ ایران را به نمایش می‌گذارد. موزه تخت جمشید در شهرستان مرودشت، مجموعه تاریخی تخت جمشید و در استان فارس واقع شده است.
تخت جمشید در دوران حکومت هخامنشیان به عنوان مرکز مراسمات مهم و جشن‌های دیپلماتیک بوده و نشان از تمدن پیشرو و قدرتمند این امپراطوری را به نمایش می‌گذارد.
در این مقاله، به بررسی موزه هخامنشی تخت جمشید می‌پردازیم. همچنین، تلاش خواهیم کرد تا اجزای مختلف مجموعه را نیز بررسی کنیم و بازدیدکنندگان را با جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی این مکان زیبا آشنا سازیم.
تاریخ سلسله هخامنشیان
سلسله هخامنشیان یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین سلسله‌های پادشاهی در تاریخ باستان است. این سلسله در دوران هخامنشی در جنوب غربی قفقاز (با تمرکز در منطقه ایران امروزی) در قرن ششم پیش از میلاد تأسیس شد و تا قرن سوم پیش از میلاد به طول انجامید. نام هخامنشیان از نام بنیانگذار آنان، «هخامنش»، مشتق شده است.
بنیانگذار سلسله هخامنشیان، کوروش بزرگ (حدود ۶۵۰ – ۶۰۰ پیش از میلاد) بود. او با پیروزی در جنگ‌ها و توسعه قلمروهای خود، امپراطوری و تاریخ هخامنشیان را تأسیس کرد. پس از کوروش، سلسله به وسیله فرزندان و نوادگانش، از جمله کمبوجیه، داریوش بزرگ، زرتشت، آرتابانوس و آرشام در طول سالها ادامه یافت.
یکی از ویژگی‌های مهم سلسله هخامنشیان، سیستم مدیریت و اداری قوی آن بود. آنها از سیاست‌های مهندسی اجتماعی برای ادغام و حکمرانی بر مناطق فتح شده استفاده می‌کردند و در جهان باستان، یکی از بزرگترین امپراطوری‌های تا آن زمان بودند. زبان رسمی امپراطوری هخامنشیان، پارسی بود و نوشتن روی سنگ، تخت و دیوارها از طرق هنری بود که به عنوان سازنده ترین نمونه زبان فارسی کهن در این دوره شناخته می‌شود.
یکی از نکات قوت و جالب در تاریخ هخامنشیان، توجه و مهارت فراوان آنان در عرصه معماری بود. تخت جمشید، که به عنوان نماد قدرت و بزرگی آنان شناخته می‌شود، از جمله معجزه‌های معماری آنان بود. سیستم آبیاری پیشرفته، راه‌ها و جاده‌های بلند میان شهرها، معابد و قصرهای بزرگ همگی نمونه‌های دیگری از مهارت و پیشرفت هخامنشیان در زمینه معماری بودند.
سلسله هخامنشیان در قرن سوم پیش از میلاد با حمله اسکندر مقدونی به ایران، به پایان رسید و امپراطوری هخامنشیان به یک پادشاهی ساتراپی تبدیل شد. با این حال، تأثیر سلسله هخامنشیان در فرهنگ و تاریخ ایران به طور قابل توجهی برجسته است و هنوز هم آثار وجود دارد که به این سلسله قدرت و بزرگی آنان را یادآور می‌شوند.
معماری موزه تخت جمشید
یکی از بناهای بسیار قدیمی تخت جمشید که به دستور خشایارشاه ساخته شد، موزه تخت جمشید بود. البته این موزه امروزه بیشتربا نام «هخامنشی» شناخته می‌شود.
انتظار می‌رود طی پژوهش‌های تاریخی به عمل آمده، این موزه در زمان هخامنشیان، حرمسرا یا کاخ ملکه بود که امروزه شامل تالاری وسیع، یک ایوان و دو گالری برای نمایشگاه آثار هنری و تاریخی دارد.
پروفسور ارنست هرتسفلد آلمانی با توجه به تصاویر و عکس‌هایی که طی تحقیقاتش پیرامون معماری کاخ به دست آورده بود در سال 1311شمسی، تصمیم به مرمت و بازسازی موزه هخامنشی تخت جمشید گرفت. هم‌اکنون بعنوان موزه‌ای برای به نمایش درآوردن آثار باستانی تخت جمشید از این کاخ استفاده می‌شود.
کاخ ملکه در ارتفاع پایین‌تری نسبت به مابقی سازه‌ها در موزه قرار دارد؛ دلیل این امر نیز این است که آن را بعدها به مجموعه اضافه کردند.
برای اینکه به قسمت اصلی موزه وارد شویم باید از درب تراشیده شده از سنگ رد شویم. دو دیوار بسیار بزرگ در این تالار به چشم می‌خورد که بدون شک تفاوت بین آنها با بقیه دیوارها را متوجه خواهید شد.
همینطور هشت ستون با سرستون‌هایی به شکل گاو دو سر سقف تالار و مجموعه را حفظ کرده‌اند. در گذشته تالار اصلی کاخ ملکه در این بخش قرار داشت. ستون‌هایی بلند به رنگ قرمز از جنس ساروج و همینطور کف پوشی به همین رنگ محیطی چشم‌نواز را ایجاد کرده است.
با ورود به موزه، ابتدا به راهروها و نمایشگاه‌ها دسترسی خواهید داشت که پر از اشیای تاریخی، نمونه‌های هنری و اطلاعات مربوط به تاریخ هخامنشیان است. می‌توانید از راهروها پیمایش کنید و به تمامی جزئیات و جزییات هنری مجموعه نگاهی بیفکنید.
بازدید از موزه هخامنشی تخت جمشید
بازدید از موزه هخامنشی تخت جمشید یک تجربه فرهنگی و تاریخی فوق‌العاده است. این موزه به شما امکان می‌دهد تا به نزدیکی با ارث فرهنگی بزرگ هخامنشیان آشنا شوید و با شاهکارهای هنری آنها در طول تاریخ کهن ایران انس بگیرید.
در طول بازدید از موزه، می‌توانید با راهنمایان مجرب همراه شوید که شما را در داخل موزه همراهی می‌کنند و اطلاعات بیشتری در مورد تاریخ، هنر و فرهنگ هخامنشیان به شما ارائه می‌دهند. همچنین، تکنولوژی راهنمای صوتی ممکن است در دسترس باشد که اطلاعات بیشتری را به شما درباره اشیا و مکان‌های مختلف موزه منتقل کند.
بازدید از موزه هخامنشی تخت جمشید علاوه بر دیدن اشیا تاریخی، به شما فرصت می‌دهد تا با فرهنگ، هنر و تاریخ ایران به صورت عمیق‌تری آشنا شوید. این تجربه نه تنها مفید و آموزنده است، بلکه یک سفر فرهنگی و عاطفی خواهد بود که به ماندگاری در ذهن شما خواهد انجامید.
اشیای موجود در موزه
اشیای موجود در موزه هخامنشی تخت جمشید به سه قسمت مجزا تقسیم می‌شوند.
در تالاری اشیا و ظروف قدیمی متعلق به دوره‌های پیش از تاریخ هخامنشیان نگهداری می‌شود.
آثار مربوط به دوران اسلامی ایران در تالاری دیگر به نمایش درآمده است. طی حفاری شهر استخر، بخش عمده‌ای از اشیای قدیمی این تالار کشف و در این قسمت از موزه نمایش داده می‌شوند. درب‌هایی چوبی از دوران صفوی، ظروف شیشه‌ای، ظرف‌هایی لعاب‌دار و نوشته شده با خط کوفی از بارزترین اشیای نگهداری شده در این تالار به شمار می‌آیند.
اشیای کشف شده از تخت جمشید در تالار اصلی موزه تخت جمشید که به تالار هخامنشی مشهور است و در بخش اصلی کاخ قرار دارد، نگهداری می‌شود. از جمله این اشیا می‌توان به مهرهای سنگی، کتیبه‌ها و قسمت‌هایی از پرده‌های سوخته تخت جمشید اشاره کرد. ظروفی مانند هاون، سینی، بشقاب و لیوان نیز جلوه زیبایی به ویترین‌های تاریخی و ماندگار این موزه داده است.
سخن پایانی
موزه هخامنشی تخت جمشید دارای مجموعه‌ای ارزشمند از اشیای تاریخی است که به عنوان نمادهای فرهنگی و تاریخی هخامنشیان به نمایش گذاشته شده‌اند. بازدید از این موزه به عنوان یک مقصد گردشگری نیز بسیار جذاب است. این مکان زیبا و شگفت‌انگیز هر ساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی بسیاری از سراسر جهان است. با مراجعه به این موزه، شما قادر خواهید بود به طور مستقیم با بخشی از تاریخ ایران در دوران قدیم آشنا شوید و شاهکارهای هنری هخامنشیان را در نزدیکی خود تجربه کنید.
