استان آذربایجان غربی
استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران قرار گرفته و مساحت آن با احتساب دریاچه ارومیه حدود 43 هزار کیلومتر مربع می باشد که از نظر وسعت 2/65 درصد از کل مساحت ایران را در بر میگیرد و جمعیتی بیش از 3 ملیون نفر را در خود جای داده است.طول مرز آبی و خاکی این استان با کشور های همسایه مجموعا 823 کیلومتر است که 135 کیلومتر آن مرز آبی با جمهوری های آذربایجان (نخجوان )و ارمنستان 488 کیلومتر مرز خاکی با ترکیه و 200کیلومتر مرز خاکی با عراق است.استان آذربایجان غربی یکی از مناطق کوهستانی کشور است که براساس ساختار طبیعی استان اکو سیستم های ویژه ای از پوشش گیاهی به وجود آورده است که اهم آنها به شکل جنگلها و مراتع خود نمایی میکنند.یکی دیگر از ویژگی های استان آذرباجان غربی وجود دریاچه زیبای ارومیه می باشد که یکی از بزرگترین دریاچه های ایران است .
سوغات و صنایع دستی استان آذرباجان غربی
فرش و گلیم آذربایجان غربی به سبب طرح و رنگ ثابت آن از مهمترین صنایع دستی و از امتیازات ویژه ای برخوردار است. ریزه کاری و نازک کاری چوب و تولیدات صنایع چوبی ارومیه از اقلام سوغاتی مهم این شهرستان می باشدمعرق کاری نیز از صنایع دستی مهم این استان است.نقل بیدمشک.نقل گردویی پر مغز .نقل زعفرانی .نقل بادامی و نقل پسته ای از انواع نقل های تولیدی در ارومیه که اصلی ترین سوغات ارومیه نقل بیدمشک است.
غذاهای محلی استان آذربایجان غربی
غذاهای سنتی و خوشمزه آذرباجان غربی به خصوص شهر ارومیه عبارتند از گوزلمه یا جوزلمه ارومیه.یار ماشور باسه.خورش ارومیه.شورجه ی ارومیه.آش کلم ارومیه(ییر تیخلی )آش دوغ.یتیمچه و باستخ(شیرینی خوش طعم ارومیه)
دریاچه ارومیه
بزرگترین دریاچه داخلی و دایمی کشور در شمال غرب فلات ایران بین دو استان آذربایجان غربی و شرقی واقع شده است.وسعت این دریاچه بین 4 تا 6 هزار کیلومتر مربع می باشد و بعد از دریاچه بحرالمیت در فلسطین شور ترین دریاچه جهان محسوب می شود. در ضمن این دریاچه از نظر وسعت بیستمین دریاچه بزرگ جهان می باشد. آب دریاچه ارومیه به علت غلظت زیاد املاح به خصوص کلر و سدیم برای کشاورزی و زندگی ماهیان و شمار زیادی از انواع آبزیان مناسب نیست اما دریاچه ی مرده ای نیست بلکه از نظر بوم شناسی و زیستی بسیار فعال است و در آن انواع باکتریها جلبکها و از همه مهمتر سخت پویت کوچک و بسیار ظریفی به نام آرتمیا اورمیانا زندگی می کند.در آب های دریاچه ارومیه 102 جزیره کوچک و بزرگ (به طور عمده صخره های سنگی )وجود دارد. یکی از صخره هایی که از دل دریاچه بیرون زده و چشم هر بیننده ای را نوازش می دهد به نام مشت عثمان است که در این دریاچه قرار دارد یکی از زیباترین مناظر و نشانه های زندگی در جزایر دریاچه ارومیه و آبهای پیرامون آن حظور انواع پرندگان بومی و مهاجر است. یکی دیگر از جذابیتهایی که در طول سفر به آذربایجان را نباید از دست داد عبور از روی پل بزرگ و زیبایی است که از وسط دریاچه عبور می کند.اگر از تبریز به سمت جنوب رانندگی کنید بعد از 2 ساعت به محلی میرسید که روی دریاچه زیبای ارومیه یک راه ماشین رو میبینید و میتوانید با ماشین تا وسط دریاچه رفته و بعد از آن از روی این پل عبور کنید .یکی دیگر از زیبایی های منحصر به فرد این دریاچه کریستالهای نمکی آن است که گاهی به صورت تپه های سفید رنگ چهره ای برفین به جزایر دیاچه داده اند .لجن درمانی یکی از دلایل مهم خواص این دریاچه است .دریاچه ارومیه نیز یکی از مهمترین شور آبه های منطقه است که از زمانهای قدیم مردم بصورت سنتی از فواید لجن درمانی آن بهره مند می شوند و هر ساله در فصل تابستان از اقصی نقاط ایران به توصیه پزشکان و یا آشنایان برای استفاده از این پتانسیل درمانی دریاچه عازم این منطقه می شوند.موارد معالجه با لجن این دریاچه عبارتند از بیماریهای مفصلی .بیماری های دستگاه تناسلی . بیماری های پوستی .بیماری های روده ای و داخل شکم و بسیاری خواص دیگر می باشد.
مسجد جامع ارومیه
این مسجد در قرن ششم و هفتم هجری ساخته شده و در دوره های بعدی بخشهایی به آن اظافه شده است.گنبد مسجد با آجر کاری زیبایی به سبک دوران سلجوقی و فاقد کاشی کاری است. فرم معماری و تزئینات آن بسیار شبیه آثار بر جای مانده از دوران سلجوقیان است.وتاریخ ساخت محراب آن 676 هجری قمری است و شبستان بزرگ مسجد همراه با گنبد خانه آن قدیمیترین بخش آن است که احتمالا در دوران سلجوقیان بنا شده .محراب و چهلستون آن با توجه به تاریخ محراب و آثار مکشوفه در دوران ایلخانیان بنا گردیده است.
قلعه کاظم داشی _دریاچه ارومیه
این قلعه یکی از مکان های دیدنی و تاریخی دریاچه ارومیه که بیشتر شبیه جزیره سنگی است و در حدود 65 کیلومتری شهر ارومیه و 1/5 کیلومتری شرق روستای گوئر چین قلعه واقع شده است .سنگ کاظم خان صخره ای است سنگی با محوطه دیدنی که در عمیق ترین نقطه دریاچه ارومیه است .ارتفاع این صخره سنگی بیش از 350 متر است. دور تا دور این سنگ را با بریدن بدنه آن به شکل راهی درآورده اند که عرض آن 60 متر و طولش در حدود 50 متر است و تنها راه دستیابی به بالای سنگ راهی است کم عرض. مناظر طبیعی زیبا و بقایای معماری و حجاری های صخره ای و گذر گاه های صعب العبور و پرتگاه های مخوف ارزش و اهمیت خواصی به این اثر داده است که مربوط به هزاره اول قبل از میلاد مسیح و دوره ایلخانیان می باشد.این قلعه که در نزدیکی جاده ارومیه _سلماس در دریاچه ارومیه به شکل جزیره مشاهده می شود در جنگ جهانی اول به مدت 9 سال پناهگاه (کاظم نامی )از اهالی قوشچی و یاران وی بوده است. بخش قلعه بر فراز کوه مخروطی شکل ناقصی استوار است که در 2 کیلومتری سمت جنوب غربی و نزدیک ساحل دریاچه ارومیه مشرف به جلگه ی خرم و سرسبز واقع شده است. در نزدیکی قلعه نهری جریان دارد که پلی هم بر روی آن احداث شده است .
سه گنبد (موزه سنگ) _ارومیه
سه گنبد یکی از بناهای باقیمانده از دوران سلجوقی است که به شکل استوانه که با دو نوع مصالح سنگ و آجر ساخته شده است.این بنا مقبره ای است مربوط به دوره ی سلجوقی.در کتیبه سر در ورودی سه گنبد نیز تاریخ 580هجری قمری که به خط کوفی نوشته شده خوانده می شود. بنا بر این اثر مذکور مربوط به قرن ششم هجری بوده وبا سایر مقبره های دوره سلجوقی مشابهت دارد. باستان شناسان معتقدند که دو بنا از برج دیگری در اطراف این برج در گذشته وجود داشته که مجموعا این سه بنا را سه گنبد می خواندند. این دسته از آرامگاه ها از جمله بهترین نمونه های آرامگاهی ایران ایران هستند که تا کنون به همراه تزئینات هندسی و کتیبه های تاریخی سالم بر جا مانده اند.
دریاچه مارمیشلو_ارومیه
در حدود 45 کیلومتری غرب شهر ارومیه و در میان کوهستان های این شهرستان وقتی به مرز ایران و ترکیه میرسیم دریاچه ای طبیعی و بسیار زیبا و دیدنی به وسعت تقریبی 5 هکتار وجود دارد که زیستگاه انواع آبزیان از جکله ماهی قزل آلاو پرندگان مهاجر مختلف بوده که محل بسیار مناسبی جهت گذرندان اوقات فراغت گردشگران و دوستداران طبیعت می باشد.این دریاچه در مسیر رودخانه پر آب و خروشانی قرار گرفته و کوه های بسیارزیبایی کناره ی دریاچه که از اواسط اردیبهشت تا مهرماه سرسبز می باشد منظره ای بدیع را ایجاد نموده.در فصل گرما وجود انواع گیاهان و پرندگان آنچنان جذابیتی به این منطقه می دهد که هر بیننده ای را مبهوت خویش می نماید.
مجتمع گردشگری ساحلی باری _ارومیه (قوشچی)
این مجتمع گردشگری در زمینی به مساحت 100 هکتار شامل کلیه اماکن تفریحی .رفاهی .ورزشی و اقامتی می باشد.مجتمع گردشگری باری مجموعه اقامتی . گردشگری .درمانی . ورزشی . پذیرایی و فرهنگی است که در ساحل زیبا و کم نظیر دریاچه ارومیه دومین دریاچه بزرگ نمک جهان بنا نهاده شده و از نظر آب و هوایی و مناظر طبیعی در در یکی از بی بدیل ترین مناظق جغرافیایی کشور قرار گرفته است . واقع شدن در ساحل دریاچه ارومیه که خود گنجینه ای طبیعی پر ارزش و بی نظیری از خواص شگفت انگیز درمانی و زیست محیطی است و بهره گیری شایسته از امکانات طبیعی آن از اصلی ترین دلایل ایجاد مجتمع باری بوده از اهمیت به سزایی برخوردار است .احیای ارزش های سنتی منطقه در به کار گیری پدیده های طبیعی برای سلامت و تندرستی و همچنین ایجاد مجموعه ای منطبق بر استاندارد های جهانی و فراهم کردن فضایی مناسب و شایسته برای گردشگران داخلی و خارجی از دیگر اهداف ایجاد و احداث این مجموعه است . امکانات رفاهی این مجموعه عبارت است از هتل 5 ستاره دنیز و 100 واحد سوئیت های آپارتمانی و ویلایی. سالن همایشات با تجهیزات کامل .رستورانها و کافی شاپ های متعدد .استخر آب شور و شیرین. اسب سواری .قایقرانی و ورزش های آبی .پلاژهای اختصاصی.تیر اندازی (اسکیت تراپ).حیات وحش .مرکز آب درمانی و لجن درمانی و ...
دریاچه و کوه های دالامپر_ارومیه
در منطقه مرزی زیوه و تقریبا در محل طلاقی مرز های ایران و عراق و ترکیه دو قله که بلند ترین قله های این منطقه هستند با نام (بز سینا ) و دیگری (دالامپر) که به خاطر همین قله به دالامپر معروف می باشد. در این منطقه روستای زیبایی وجود دارد به نام (کچله) که در بلندی یک تپه قرار دارد و وقتی از این روستا به پایین نگاه کنید کل منطقه سرسبز و بسیار زیبای زیوه دیده می شود و چشم اندازی دارد که وقتی آن را ببینید هیچوقت فراموش نخواهید کرد. در بالای این روستا و کوه پایه های قله دالامپر جویبار های باریک از همه جا روان است و در بالای یک از تپه ها یک دریاچه بسیار بسیار زیبا قرار دارد که در جنوب دریاچه در منطقه دیزج آبشار سوله دو کل قرار گرفته که این آبشار هم یکی از جاذبه های زیبای این استان به حساب می آید.
آبشار سوله دوکل(دیزج)ارومیه
آبشار سوله دوکل از مرتفع ترین آبشار های ایران است که جزو جاذبه های گردشگری شهر ارومیه به حساب می آید. سوله دوکل در دامنه کوه دالامپر در منطقه مرگور واقع است. آبشار دیزج با چمنزارهای اطراف در نزدیکی روستای دیزج از توابع زیوه در جنوب غربی شهرستان ارومیه واقع گردیده است . این آبشار یکی از سرشاخه های رود خانه باراندوز چای محسوب می گردد.
عمارت شهربانی ارومیه
عمارت شهربانی یا عمارت کلاه فرنگی از ساختمان های قدیمی ارومیه است که در سال 1307 ساخته شده است . معمار آن شهدی محمد حسین معمار معروف به ملا اوستا و مهندس آن وارطان هوانسیان از پیشروان مهندسی معماری در ایران بودند. این عمارت به منظور استفاده نظامی و اداری به دستور رضاه شاه در مرکز شهر در میدان توپخانه ساخته شده.این عمارت در سال 1360 تغییر کاربری داد و به تملک سازمان میراث فرهنگی در آمد و به شماره 2761در فهرست آثار تاریخی ثبت ملی شد. بجز کاربری گردشگری هم اکنون ساختمان میراث فرهنگی نیز در این عمارت قرار دارد.
خانه انصاری _ارومیه
این خانه تاریخی در زمان قاجار بنا شده و متعلق به بابک جعفری بوده که بعد ها به دختر ایشان و همسر سیف الله خان انصاری می رسد.به همین جهت به نام خانه انصاری شهرت پیدا میکند.
تخت سلیمان _تکاب
تخت سلیمان و مجموعه آثار باستانی آن یکی از مهمترین و مشهور ترین مراکز تاریخ تمدن کشور ایران و جهان که یکی از چهار اثر ملی ثبت شده کشور در فهرست آثار تاریخی جهان است که در حدود 2500 سال قدمت دارد. مجموعه تخت سلیمان با جاذبه های تاریخی _ طبیعی پیرامونش مانند کوه زندان .کوه بلقیس.سنگ اژدها و سنگ طویله بر اساس داستانهای افسانه ای به سلیمان نبی نسبت داده شده است . طبق کاووش های باستان شناسی آثار و بقایای مهمی از هزاره اول قبل از میلاد تا دوره صفوی در این مجموعه شناسایی شده که مهمتریت آنها متعلق به دوره ساسانی (قرن سوم تا هفتم میلادی )و دوره ایلخانان مغل(قرن سیزدهم میلادی )است.اوج قدرت و احترام این مجموعه مربوط به زمان ساسانیان است و مقدس ترین آتشکده این عصر در این مکان بنا شده است.آتشکده آذر گشنسب نماد اقتدار مذهبی.سیاسی.اجتماعی و فرهنگی دوره ساسانی به شمار می آید. جشن های بزرگ ملی و با شکوهترین مراسم نیایش .بار عام های عمومی.مراسم تاج گذاری و ادای سوگند پادشاهان در این مکان انجام می شده است.شاخص ترین آثار تاریخی تخت سلیمان شامل آتشکده آذر گشنسب.معبد آناهیتا.تالار ستوندار .ایوان خسرو .برج و بارو و بقایای معماری دوره ایلخانی می باشد. در قسمت جنوبی قلعه دریاچه زیباییبه طول 120 متر وعمق 45 تا 65 متر وجود دارد.مجموعه تخت سلیمان در سال 1382 به عنوان چهارمین اثر ایران در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت گردید .
آبشار شرشر(قنیرجه)_تکاب
آبشار قنیرجه که در زبان محلی به آن شرشر گفته می شود در نزدیکی کوه بلقیس تختد سلیمان و 44 کیلومتری شهرستان تکاب در میان صخره ها و کنار چشمه آبگرم منظره بسیار زیبایی شکل داده که همه روزه پذیرای گردشگری از تکاب و شهر های همجوار می باشد.
ساختمان تاریخی شهرداری_خوی
این ساختمان مجلل در 2 طبقه بنا گردیده که در آن گچبری ها و نقاشی های برجسته در ستنوها و سر تاج منقش طبقه فوقانی را تشکیل می دهد .تاریخ احداث این بنای تاریخی بنابر نوشته ی بر سر در درب ورودی در مشرق ساختمان مربوط به 1312ه.ش می باشد
آرامگاه و مناره شمس تبریزی_خوی
آرامگاه شمس تبریزی از مکان های گردشگری شهر خوی است که به اعتقاد برخی محل دفن شمس تبریزی شاعر صوفی و پارسی گوی می باشد.مقبره شمس تبریزی دارای برجی به ارتفاع 17 متر است و آرامگاه شمس در فاصله 10 متری از مقبره ساخته شده قرار دارد . برج تاریخی شمس تبریزی نزدیک مزاری منسوب به شمس تبریزی در دوره صفویان در شهر خوی ساخته شده .سطح بیرونی این مناره با شاخ هایی از قوچ وحشی که شاه اسناعیل صفوی طی اقامت 40 روزه اش در کوه چله خانه خوی شکار کرده بود تز ئین شده است .طبق اسناد موجود این بنا به دستور شاه اسماعیل صفوی ساخته دشده و مناره آن به وسیله شاخ قوچ های وحشی تزئین شده است.از شاخ قوچ دزر مناره یاد شده برای نشان دادن قدرت و مهارت شاه اسماعیل در شکار قوچ در یک روز صورت گرفته است .منار شمس تبریزی به شماره 996 در ردیف آثار ملی ایران و به قدمت سده ششم هجری قمری به ثبت رسیده است.
دروازه سنگی _خوی
این اثر در دوره ایلخانیان و یا قاجاریه بنا شده و از حصار تاریخی شهر خوی باقی مانده است که خندقی نیز پیرامون آن وجود داشته است.این دروازه معبر ورودی شهر خوی و نیز حصاری دفاعی در برابر تهاجم دشمن بوده است.دروازه زیبای خوی به شیوه بناهای قاهره .از مرمر سیاه و سفید ساخنه شده و به ورودی بازار باز می شود.به علت گسترش شهر این بنای تاریخی در بافت جدید شهر قرار گرفته و قسمت شمالی آن متصل به بازار می باشد.این دروازه شاهد بسیاری از وقایع تاریخی بوده و هنوز آثار گلوله های شلیک شده توسط مها جمین عثمانی در آن دیده می شود .
پل خاتون _خوی
این پل دارای هفت دهانه بزرگ آبرو بوده و در بین دهانه های بزرگ پایه های سنگی قرار گرفته و به طور منظم هف دهانه طاق نمای تزئینی در این پل وجود دارد . در بعضی از منابع تاریخی آمده که این پل به دستور احمد خان دنبلی در کنار دامنه غضنفر ساخته شده که هنوز پا برجاست و به علت قدمت تاریخی توسط میراث فرهنگی استان حفاظت می شود.
غار طبیعی سهولان(کونه کبوتر)_مهاباد
غار سهولان بعد از غار علی صدر همدان دومبن غار آبی ایران به شمار میرود .این غار در منطقه بسیار خوش آب و هوایی قرار گرفته و در هر چهار فصل سال شکوه خاص و چشم انداز زیبایی(خصوصا کوه های برف گیر آن در زمستان و پوشش گیاهی آن در بهار )دارد.این غار از دو بخش تشکیل شده بخش آبی که از سه حوضچه به هم پیوسته به وجود آمده و عمیق ترین نقطه آن 52 متر و میانگین عمق آن 20 متر می باشد و طول تقریبی این بخش حدود 250 متر می باشد که احتمال توسعه غار در این بخش موجود است.در این قسمت غار قندیل هایی به شکل مختلف (پا فیل.خوشه انگور.عروس دریایی.کله شیر.دلفین.هواپیمای در حال سقوط و...) از سقف آویزان و منظره ای بدیع را به وجود آورده است .این غار دارای دو ورودی می باشد که در داخل غار با هم ارتباط دارند . ورودی اول که در اصطلاح محلی مشهور به (کونه کبوتر )به معنی لانه کبوتر ها می باشد. ورودی دوم هم که در اصطلاح محلی مشهور به (کونه مالان)به معنی لانه یا خانه خوانواده ها می باشد.این غار از نوع فعال است که دلیل آن رشد قندیل ها است.موجودات داخل غار عبارتند از کبوتر و خفاش و در داخل آب نیز نوعی آرتیمای نرم تن زندگی می کند.
دریاچه سد مهاباد(جزیره گردشگری)_مهاباد
این سد یکی از تفرجگاه های مهم شهر مهاباد می باشد که از نواحی دیدنی اطراف این دریاچه میتوانبه جزیره. قاضی آباد .سر میدان و تاقه دار (تک درخت)اشاره کرد.این دریاچه محل مناسبی برای تفریحاتی همچون شنا و ماهیگیری می باشد. از جمله ماهی های این دریاچه می تئان به ماهی کپور و سوف اشاره کرد .جاده های ارتباطی مهاباد به سردشت و پیرانشهر از کنار این دریاچه زیبا عبور می کند.
چشمه شگفت انگیز کانی گراوان _سردشت
آب غنی و پر خاصیت چشمه کانی گراوان علالوه بر خواص درمانی این منطقه را بسیار زیبا و دیدنی کرده که گردشگران و طبیعت دوستان بسیاری مشتاق بازدید از آن هستند این سازه آهکی زیبا که چشمه از درون آن می جوشد حدود 20 متر ارتفاع دارد و با گذشت سالیان سال به این شکل و اندازه تبدیل شده است.اگر به بالای آن بروید جنب و جوش و شوق زمین را برای حیات بخشی از صدای جوشش آب حس می کنید.آبی که از این چشمه بیرون می آید بعد از طی مسیر خود به رودخانه زاب کوچک می ریزد.مسزان املاح محلول در این چشمه حداقل یک گرم در لیتر می باشد و آبی گازدار و معدنی از دل آن میجوشد و پس از روانه شدن در سطح زمین از خود موادی به جا می گذارد و این مواد با گذشت روزها و اظافه شدن آنها توده ای مخروطی شکل جالب خلق می کنند و تبدیل به تپه های رنگارنگ می شود که در میان طبیعت سرسبز منطقه کنتراستی چشم نواز ایجاد می کند و خستگی را از چشمان مسافر می زداید.از هرسو که به این سازه طبیعی مینگری حجمی متفاوت و زیبا را می بینی که جلوه ای خاص به پیرامون خود میبخشد.
آبشار شلماش _سردشت
آبشار شلماش با ارتفاع حدود 50 متر در سه طبقه یکی از پرخروشترین آبشار های ایران زمین است که در مسیر رودخانه زاب کوچک قرار گرفته و مسیر کوهستانی آبشار که از بالا تعداد 360 پله تا پای آبشار تعبیه شده رسیدن به این آبشار را زیباتر وآسانتر کرده است .از طریق پله ها میتوان به پایین طبقه اول و بالای طبقه دو آبشار شلماش رسید که این نقطه زیباترین نما را پیش چشم شما می گذارد.برای رسیدن به این آبشار وارد شهر سردشت شده و از انتهای شهر یک مسیر کوهستانی و زیبا به طول 6 کیلومتر را طی کرده تا محل آبشار برسید. فصل بهار و به خصوص اردیبهشت ماه بهترین زمان برای تماشای آبشار زیبای شلماش می باشد چرا که آبشار در این فصل در پر آب ترین حالت آن دیده می شود.
آبشار خرپاپ_پیرانشهر
آبشار خرپاپ در میان جنگلهای پردانان پیرانشهر و در مرز ایران و کشور عراق واقع شده است .خرپاپ در زبان کردی بهمعنی جای قشنگ و زیبا و دارای آب فراوان می باشد. این آبشار زیبا در بین کوهستان های پیرانشهر واقع شده و مردم محلی این منطقه را بنام (زه ویان) می شناسند.کوه های پوشیده از درختان جنگلی و پوشش گیاهی و عبور رودخانه ای عظیم و پر آب این منطقه از کردستان را به یکی از زیبا ترین نواحی ایران ایران تبدیل کرده است.
قره کلیسا(طاتئوس)_ چالدران
قلعه کلیسا از مکان های مذهبی متعلق به ارامنه می باشد و قره در زبان آذری به معنای (سیاه)است و وجه تسمیه این نام سیاه بودن قسمتی از کلیساست. ظاهرا ساختمان اصلی کلیسا تماما از سنگ های سیاه ساخته شده که پس از باز سازی قسمتی از سنگ ها به وسیله ی سنگ های سفید جایگزین شده است .به احتمال زیاد این عمل به صورت عمدی انجام شده تا آیندگان از شکل و ظاهر اولیه کلیسا مطلع باشند.قره کلیسا دارای ویژگی خاص معماری ارمنی بوده و از نظر حجم و تکنیک یکی از با ارزش ترین آثار تاریخی کشور محسوب میشود.این اثر هم ثبت ملی شده و هم توسط یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.
آرامگاه سید صدرالدین_چالدران
این اثر مذهبی تاریخی متعلق به صید صدر الدین صفوی وزیر اعظم شاه اسماعیل صفوی است که در جنگ چالدران با رشادت های فراوان با همراهی 27 هزار نفر به شهادت رسید که بین آثار تاریخی آذربایجان غربی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
کلیسای زور زور یا مریم مقدس_چالدران
کلیسای زور زور نام بنایی است واقع در شهرستان چالدران و در نزدیکی روستای بارون که قدمت آن به قرن 14 میلادی بر می گردد. این کلیسای صلیبی شکل که بیشتر به یک نمازخانه کوچک شبیه است از اهمیت تاریخی و فرهنگی برخوردار بوده و در فهرست آثار ملی ایران و فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد .در گذشته این کلیسا تحت نظر هوانس یرز نقاش معروف به زور زور تسی بود به همین دلیل به کلیسای زورزور معروف است.روستای بارون نیز به طور جداگانه در فهرست یونسکو جای دارد.در سال 1367 به دلیل آب گرفتگی سد بارون کلیسا با مصالح موجود در مدت 25 روز عینا به نقطه مرتفع در 600 متری محل اصلی منتقل گردید که این موضوع خود یکی از جاذبه های این کلیسا به حساب می آید.
آبشار عرب دیزج(شرشر)_چالدران
این منطقه دارای چشم انداز طبیعیبسیار زیبایی بوده که غارهایی نیز در اطراف کوه های مشرف بر آبشار وجود دارد و در نوع خود بینظیر است .افراد دوستدار طبیعت برای بهره مندی از این مناظر طبیعی خدادی و چیدن گیاهان داروئیهرساله به این مکان جذاب مراجعه می نمایند .این آبشار در بین اهالی به شور شور نیز معروف است .از دیگر مناطق گردشگری این منطقه میتوان به دره آبگره و کوه شاهبندلو نیز اشاره کرد.
عمارت باغ سردار (باغچه جوق)_ماکو
روستای باغچه جوق از غرب و جنوب به دامنه کوه چرکین و چشمه ای به نام کلیسه منتهی می شود.در بخش جنوب شرقی روستای باغچه جوق ساختمان مجلل و تاریخی قصر باغچه جوق قرار دارد که مربوط به اواخر دوره قاجاریه است.بانی آن تیمور تیموری معروف به اقبال السلطنه ماکوئی یکی از حکام مقتدر وقت و از سرداران مظفرالدین شاه است.این قصر به علت ویژگی های ممتاز معماری و هنری در سال 1353 برای بازدید عموم آماده شد و به عنوان کاخ موزه باغچه جوق ماکو مورد بهره برداری قرار گرفت.قصر تاریخی باغچه جوق که از یک ساختمان دو طبقه تشکیل شده در داخل محوطه باغی به مساحت 11هکتار قرار دارد.معماری کاخ تلفیقی است از معماری سنتی ایرانی و غربی به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدهم.بنای خارجی بنا با مجسمه های گچی که در سردر ها و و نرده های گچی لبه بام را زینت داده اند.ساختمان سنگی با آشپزخانه کاخ که با سنگ های صیقلی و تراش خورده ساخته شده است و استخر بزرگ باغ که جوی آبی از آن به قسمت های مختلف باغ جاری است از دیگر دیدنی های باغچه جوق به حساب می آید.
چشمه ثریا _ماکو
چشمه ثریا در شمالی ترین نقطه جغرافیایی ایران بین مرز ایران و ترکیه در استان آذربایحان غربی و از توابع شهرستان ماکو است .چشمه ثریا چشمه ای بزرگ و دیدنی است که آب آن بسیار زلال بوده و حتی قابل قایقرانی می باشد.از اسن منطقه کوه آرارات کاملا دیده میشود نمای کوه آرارات و چشمه ثریا زیبایی خاصی به این منطقه بخشیده.
